4 Μαΐου 1912: Η κατάληψη των Δωδεκανήσων από τους Ιταλούς

 

Ιταλικές δυνάμεις αποβιβάζονται στη Ρόδο, Οθωμανική κτήση τότε και καταλαμβάνουν μέσα σε λίγες μέρες όλη τη Δωδεκάνησο.

Μπαίνοντας αργοπορημένη στον αγώνα για την απόκτηση αποικιών, η Ιταλία βρισκόταν σε πόλεμο με την Οθωμανική αυτοκρατορία μετά την αποβίβασή της στην Τριπολίτιδα (τη σημερινή Λιβύη), που ήταν επαρχία της τελευταίας.

Ο ιταλικός στρατός κατόρθωσε να επικρατήσει γρήγορα στις σημαντικότερες πόλεις και τα λιμάνια των παραλίων της Τριπολίτιδας, της Κυρηναϊκής και του Φεζάν, αλλά δυσκολευόταν να πετύχει την επικράτηση και στην αχανή ερημική ενδοχώρα, όπου οι τοπικές φυλές σε συνεργασία με κάποιους Οθωμανούς αξιωματικούς οργάνωσαν αντάρτικο.

το ιταλικό θωρακισμένο καταδρομικό “Pisa”, αδελφό του “Γ. Αβέρωφ”. Μαζί με το αδελφό του πλοίο, “Amalfi” έλαβαν μέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις του πολέμου του 1911-12 στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο (φωτογραφία: Naval Encyclopedia)

Για να αναγκάσει την Κωνσταντινούπολη να συναινέσει στο τετελεσμένο, ιταλική ναυτική μοίρα έπλευσε στα ανατολικά και εφάρμοσε αποκλεισμό των Μικρασιατικών παραλίων καταλαμβάνοντας τα Δωδεκάνησα για να τα χρησιμοποιήσουν ως βάση. Η κατάληψη των Δωδεκανήσων πραγματοποιήθηκε μάλλον εύκολα, αφού οι τουρκικές φρουρές βρέθηκαν απομονωμένες ενώ ο συντριπτικά στην πλειονότητα του ελληνικός πληθυσμός χαιρέτησε την άφιξη των χριστιανών Ιταλών ως ελευθερωτών. Στις 12 Μαΐου, η τουρκική φρουρά της Ρόδου θα παραδοθεί στον στρατηγό Ameglio συνιστώντας την παράδοση όλης της Δωδεκανήσου.

Ο ιταλικός στόλος θα βομβαρδίσει τα παράλια των Δαρδανελίων και θα σημειώσει νίκες εναντίον σημαντικά πιο αδύναμων οθωμανικών ναυτικών δυνάμεων στη Μεσόγειο και στην Ερυθρά θάλασσα. Παρά το αντάρτικο στην Αφρική (στο οποίο συμμετείχαν και φιλόδοξοι Νεότουρκοι αξιωματικοί, με πηγές να αναφέρουν και το Μουσταφά Κεμάλ ανάμεσα του), η ιταλική πίεση του ναυτικού αποκλεισμού ήταν εκείνη που έπεισε την Οθωμανική Πύλη να συμμορφωθεί.

Τον Οκτώβριο του 1912, συνθήκη θα υπογραφεί στο κάστρο του Ουσί έξω από τη Λωζάννη της Ελβετίας. Η Οθωμανική αυτοκρατορία αποδεχόταν την παραχώρηση των βιλαετίων της Ταραμπλούς (Τρίπολης) και Βεγγάζης στα οποία θα ίσχυε καθεστώς ιταλικής κυριαρχίας αλλά διορισμένοι δικαστικοί και θρησκευτικοί άρχοντες θα υπηρετούσαν ακόμα τα συμφέροντα του σουλτάνου. Σε αντάλλαγμα οι κτήσεις του σουλτάνου στο Αιγαίο θα επιστρέφονταν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Ωστόσο, τα Δωδεκάνησα παρέμειναν το διαμάντι της εκστρατείας της Κυρηναϊκής για τους Ιταλούς. Το μεγάλο κόστος του πολέμου και η φτωχή αφρικανική χώρα που αποκτούσαν οι Ιταλοί, τους έκαναν να υποχωρήσουν από το λόγο τους και να μην τα επιστρέψουν στον σουλτάνο. Τρία χρόνια μετά, η Ιταλία εισήλθε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και οι ανάγκες σε στρατιώτες την έκαναν να αποσύρει από την Αφρική όλο σχεδόν τον στρατό της διατηρώντας μόνο μερικά σημαντικά λιμάνια. Θα επιστρέψουν στην Αφρική τη δεκαετία του 1920 δίνοντας σκληρές μάχες κατά των ντόπιων ανταρτών που θα λήξουν 10 χρόνια μετά και ύστερα από τρομερές σφαγές του πληθυσμού.

Με τη Συνθήκη των Σεβρών το 1920 η Ιταλία συμφώνησε να παραχωρήσει τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα με αντάλλαγμα την κατοχή των μικρασιατικών παραλίων του Νότου αλλά η ήττα των Ελλήνων το 1922 τους έκανε να μην τηρήσουν -και πάλι- την υπογραφή τους. Παρέμειναν σταθερά κύριοι της Δωδεκανήσου και υποστήριξαν την Τουρκία του Κεμάλ στον πόλεμο του 1919-1922 με αντάλλαγμα ο τελευταίος να αναγνωρίσει επίσημα την ιταλική κυριαρχία στα Δωδεκάνησα στη συνθήκη της Λωζάννης του 1923. Τα Δωδεκάνησα θα παραμείνουν ιταλικά μέχρι το 1947, οπότε θα γίνουν ελληνικά με τις συνθήκες των Παρισίων.

https://www.ptisidiastima.com/1912-italians-land-dodecanese/