Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2019

Ο πόλεμος της Αδριατικής: Η γέννηση και η άνοδος της ακτοπλοΐας στην Ελλάδα

Ο πόλεμος της Αδριατικής

«Πόλεμο» μεταξύ της Πάτρας και της Ηπείρου προκάλεσε η επιλογή του λιμανιού αφετηρίας για τα δρομολόγια της Αδριατικής, με πολιτικούς και εφοπλιστές της ακτοπλοΐας να κινούνται στο προσκήνιο και στο παρασκήνιο για την επιβολή της επιλογής τους.

Η διαμάχη, που κράτησε για περίπου 10 μήνες από τα τέλη του 1959, τελείωσε με μια «προσωρινή λύση» για την έναρξη δύο δρομολογίων την εβδομάδα από την αχαϊκή πρωτεύουσα, που όπως ξέρουμε έγινε μόνιμη (σ.σ. για να δικαιωθεί η λαϊκή ρήση «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού»).
Η σημασία για την τουριστική ανάπτυξη της σύνδεσης της Δυτικής Ελλάδας με την Ιταλία είχε επισημανθεί από το 1956 από τον διορατικό επιχειρηματία Αριστοτέλη Ωνάση.
Ο Ωνάσης είχε προτείνει στον τότε υπουργό Ναυτιλίας, Κωτιάδη, να δρομολογηθούν δύο πλοία για Ιταλία με αφετηρία Πάτρα ή Ηγουμενίτσα, λέγοντας πως θα συμμετείχε στο εγχείρημα αρκεί να εμπλέκετο σε αυτό και το κράτος.
Αυτή η συζήτηση δεν φαίνεται να προχώρησε και το 1959 ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (ΕΟΤ) προκήρυξε διαγωνισμό ανάθεσης της γραμμής.
Στον διαγωνισμό πήρε μέρος μόνο η εταιρεία «Ελληνικές Μεσογειακές Γραμμές» (ΕΛ.ΜΕΣ.) της οικογένειας Γιαννουλάτου και κατακυρώθηκε σ’ αυτήν.
Σύμφωνα με τη σύμβαση, τα δρομολόγια έπρεπε να ξεκινήσουν το καλοκαίρι του 1960, οπότε η εταιρεία θα παραλάμβανε ένα νεότευκτο πλοίο. Αποφασίστηκε ακόμα τα εγκαίνια της γραμμής να συμπέσουν με την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων της Ρώμης.
Οι άλλοι ακτοπλόοι εφοπλιστές θορυβούνται από τις προοπτικές της νέας γραμμής και αντιλαμβάνονται ότι η μέχρι τότε λειτουργούσα γραμμή από Πειραιά για Βρινδήσιον, όπως αποκαλούνταν τότε το Μπρίντεζι, με ενδιάμεσα λιμάνια Πάτρα, Κεφαλονιά, Ιθάκη και Κέρκυρα, σύντομα θα καταστεί ασύμφορη.
Ετσι από τον Νοέμβριο του 1959 η Πανελλήνιος Ακτοπλοϊκή Ενωση, όπως ονομαζόταν η εφοπλιστική ένωση των ακτοπλόων, αρχίζει επαφές με υπουργούς τής τότε κυβέρνησης Καραμανλή και με ανακοινώσεις στον Τύπο και συνεντεύξεις ζητάει το πλοίο που θα δρομολογηθεί να μη φτάνει μέχρι την Πάτρα, αλλά να σταματάει στην Ηγουμενίτσα.
Οι ακτοπλόοι εφοπλιστές εκτός από τα διαχρονικά, έωλα επιχειρήματά τους, ότι «χωρίς καμμίαν Κρατικήνβοήθειαν δημιούργησαν και αναπτύσσουν συνεχώς την προσέλκυσιν ξένων προς την χώρα μας» (εφ. «Ελευθερία» 31.1.1960), δηλώνουν ξεκάθαρα ότι «εκδιώκονται τα πλοία της γραμμής Πειραιώς- Βρινδησίου» και απειλούν με ακινητοποίηση των σκαφών τους (εφ. «Ελευθερία» 4.2.1960)!
Από τις δημόσιες τοποθετήσεις της Ακτοπλοϊκής Ενωσης αποκαλύπτονται ξεκάθαρα οι πολιτικές… άκρες της υπόθεσης, καθώς:
1. Αναφέροντας τους λόγους για τους οποίους, όπως έλεγαν, λήφθηκε η απόφαση για δρομολόγηση πλοίων «από Βρινδησίου εις Ηγουμενίτσαν διά προσεγγίσεως και εις Κέρκυραν», σημείωναν ότι μετά από συζητήσεις με τους κυβερνητικούς υπεύθυνους είχε συμφωνηθεί «η αποφυγή ανταγωνισμού με έτερα εθνικά πλοία εξυπηρετούντα αείποτε την γραμμήν Βρινδησίου και τους ενδιάμεσους λιμένας».
2. Ο πρόεδρος της Ενωσης, Χαρ. Τυπάλδος, σε συνέντευξη Τύπου που είχε δώσει μαζί με το μέλος Ανδρέα Ποταμιάνο, είχε πει ότι «την απόφασιν της προεκτάσεως του πορθμείου μέχρι Πατρών, η οποία οφείλεται εις τον κ. Κανελλόπουλον, υπηγόρευσε το "εκλογικόν συμφέρον" του τελευταίου».
Στο μεταξύ παρέμβαση υπέρ των ακτοπλοϊκών εφοπλιστικών συμφερόντων έκαναν στη Βουλή οι Κώστας Μητσοτάκης και Ιωάννης Τούμπας.
Στην εφημερίδα «Μακεδονία» (22.1.1960) διαβάζουμε:
«Οι βουλευταί κ.κ. Τούμπας και Μητσοτάκης διά κατατεθείσαν εις την βουλήν επερωτήσεώς των ζητούν όπως ακυρωθή η μέχρι του λιμένος των Πατρών δρομολόγησις του φέρριμπωτ Βρινδησίου, Κέρκυρας, Ηγουμενίτσης διότι τούτο θα επιφέρη καίριον πλήγμα κατά της ελληνικής επιβατηγού ναυτιλίας και θα αχρηστεύση την τουριστικήν αξιοποίησιν της Ηπείρου και της κεντρικής Ελλάδος»
Η ΕΛ.ΜΕΣ. απαντάει με ανακοίνωσή της αφήνοντας αιχμές για τα πλοία των άλλων εταιρειών, κάνοντας αναφορές σε υπερήλικα, και στη μεταφορά υπεράριθμων επιβατών.
Ωστόσο το Συμβούλιο της Επικρατείας, κάνοντας δεκτές προσφυγές δήμων της Ηπείρου και των ακτοπλοϊκών εταιρειών, ακυρώνει την απόφαση του ΕΟΤ για επέκταση των δρομολογίων στην Πάτρα.
Ο Δήμος Πατρών και ο σύλλογος των ξενοδόχων Πάτρας κάνουν νέα αίτηση (τριτανακοπή) και ζητούν ακύρωση της προηγούμενης απόφασης. Σε αυτό συνηγορούν τα υπουργεία Προεδρίας και Ναυτιλίας.
Παρέμβαση για να μην ακυρωθεί η απόφαση κάνουν οι Δήμοι Ιωαννίνων, Ηγουμενίτσης και Αγρινίου, σύλλογοι ξενοδόχων και ακτοπλοϊκές εταιρείες.
Εισηγητής ήταν ο, πρώτος μετά τη μεταπολίτευση Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Μιχαήλ Στασινόπουλος. Εισηγείται να ακυρωθεί η προηγούμενη απόφαση, διότι είχε δεχτεί λανθασμένα ότι βάσει της διακήρυξης δεν επιτρεπόταν η επέκταση της γραμμής.
Τη 1η Ιουλίου 1960 εκδίδεται η απόφαση, η οποία, παρά την εισήγηση του Μιχαήλ Στασινόπουλου, διατηρεί σε ισχύ την αρχική απόφαση, αφήνοντας όμως ένα… παράθυρο: Ο ΕΟΤ μπορούσε να εκδώσει μια νέα απόφαση, με την οποία να επιτρέπεται η επέκταση της γραμμής στην Πάτρα με την αιτιολογία ότι δεν είχε ακόμα περατωθεί η επισκευή του οδικού δικτύου Ηγουμενίτσης- Ιωαννίνων- Αθηνών.
Ετσι η τροποποίηση χαρακτηριζόταν «προσωρινή» μέχρι να ολοκληρωθεί η κατασκευή των λιμενικών εγκαταστάσεων και του οδικού δικτύου Ηγουμενίτσας- Ιωαννίνων (εφ. «Ελευθερία» 2.7.1960).
Αποτέλεσμα ήταν να… αρχίσει αγώνας δρόμου για να ολοκληρωθούν εγκαίρως τα έργα στην Ηπειρο, ιδιαίτερα στον δρόμο Ιωαννίνων-Ηγουμενίτσας, που εκτελούσε η ΜΟΜΑ και όπως είχε καταγγείλει η πανελλήνια ένωση διπλωματούχων μηχανικών εργοληπτών δημοσίων έργων «σειρά κακοτεχνιών πραγματοποιείται και ο σκοπός είναι μόνον πώς να περατωθή το έργον όπως-όπως» (εφ. «Ελευθερία» 13.7.1960).
Τελικά την 1η Αυγούστου το νεότευκτο «Εγνατία», που ανέπτυσσε ταχύτητα 18 μιλίων, διέθετε γκαράζ για 115 αυτοκίνητα και χωρητικότητα 762 επιβατών, έφτανε στην Πάτρα.
Από εκεί αναχώρησε, πανηγυρικά, το ίδιο βράδυ για το παρθενικό ταξίδι του, παρουσία υπουργών και άλλων κυβερνητικών αξιωματούχων.
https://www.efsyn.gr/nisides/207567_o-polemos-tis-adriatikis

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου