Μια πολιτική επιλογή απαξίωσης που όπως φαίνεται μεθοδεύτηκε απ’ όλες τις κυβερνήσεις για σειρά ετών ολοκληρώνεται σήμερα με άγνωστες συνέπειες για το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών που έχει έδρα στη Βενετία της Ιταλίας. Πρόκειται για ένα ίδρυμα που επέδειξε στο παρελθόν πλούσιο ερευνητικό και επιστημονικό έργο, συναγωνιζόμενο αντίστοιχα ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού και το οποίο φαίνεται ότι αλλάζει ρότα, κατόπιν των τελευταίων σχετικών αποφάσεων των υπουργείων Παιδείας και Εξωτερικών και τραβάει προς την οπισθοδρόμηση, εγκαταλείποντας τον κοσμικό χαρακτήρα του.
Η αλήθεια είναι ότι έχει προκαλέσει αλγεινή εντύπωση στον ακαδημαϊκό κόσμο της χώρας η απόφαση που συνυπέγραψαν οι υπουργοί Παιδείας και Εξωτερικών για τον διορισμό του νέου προέδρου του ιδρύματος, καθώς, όπως φαίνεται από τα στοιχεία, δεν πληροί τις προϋποθέσεις για τη θέση. Για να αντιληφθούμε την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο Ινστιτούτο, θα πρέπει να κάνουμε μια μικρή αναδρομή στην ιστορία του.
Το Ινστιτούτο είναι ουσιαστικά το αποτύπωμα της διαχρονικής παρουσίας της ελληνικής παροικίας στη Βενετία. Ιδρύθηκε το 1951, άνοιξε τις πύλες του το 1958 και αποτέλεσε προϊόν διακρατικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Στεγάστηκε στο «γεφύρι των Ελλήνων», λίγα μέτρα από την πλατεία του Αγίου Μάρκου, στο μέγαρο της Φλαγγινείου Σχολής.
Σκοπός του Ινστιτούτου είναι η προαγωγή των βυζαντινών και μεταβυζαντινών σπουδών και ειδικότερα η μελέτη της ιστορίας του λατινοκρατούμενου ελληνισμού με βάση τα αρχεία της Ιταλίας, ιδιαίτερα αυτά της Βενετίας. Η έρευνα στα αρχεία και στις βιβλιοθήκες διεξάγεται κυρίως από Ελληνες πτυχιούχους πανεπιστημίων, στους οποίους χορηγείται υποτροφία από την Ακαδημία Αθηνών μετά από εξετάσεις.
Ο πλούτος της βιβλιοθήκης του και των αρχείων του είναι ασύλληπτος. Οι εικόνες που του κληροδότησε η ελληνική κοινότητα φυλάσσονται στο Μουσείο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Εικόνων. Περιλαμβάνει μερικά από τα αριστουργήματα των βυζαντινών και μεταβυζαντινών φορητών εικόνων. Στο μουσείο εκτίθενται, επίσης, πολύτιμα χειρόγραφα και ένας πάπυρος του 6ου μ.Χ. αιώνα, όπως επίσης και πλήθος άλλων πολύτιμων εκθεμάτων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ινστιτούτο είναι αυτοχρηματοδοτούμενο, μια και από την εποχή της σύστασής του η περιουσία της ελληνικής κοινότητας της περιοχής μεταβιβάστηκε σ’ αυτό. Τον έλεγχο διαχείρισης είχε μια τριμελής επιτροπή, αποτελούμενη από τον πρόεδρο (διευθυντή) του Ινστιτούτου, τον Ελληνα πρέσβη στη Ρώμη και τον πρόεδρο της ελληνικής κοινότητας της περιοχής.
Εως και το 2017 υπεύθυνη για τον ορισμό του διευθυντή του Ινστιτούτου ήταν η Ακαδημία Αθηνών, πράγμα που άλλαξε με νόμο του ΣΥΡΙΖΑ, που αποτέλεσε μάλιστα και πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ των στελεχών και των υπουργών Νίκου Φίλη και Νίκου Κοτζιά. Με τον νόμο του 2017, το «πάνω χέρι» πήρε το υπουργείο Εξωτερικών και η Ακαδημία εξαιρέθηκε από τον ρόλο που είχε και αντικαταστάθηκε από μια 5μελή «εποπτική επιτροπή».
Διορισμός που ξεσήκωσε αντιδράσεις
Πριν από λίγο καιρό δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ ο διορισμός του νέου προέδρου του Ινστιτούτου, η επιστημονική κατάρτιση του οποίου ουδεμία σχέση έχει με το ίδρυμα. Ειδικότερα, πρόεδρος διορίστηκε ο κ. Βασίλης Κουκουσάς, καθηγητής της Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, επιστήμη που δεν έχει καμία σχέση με την προαγωγή των βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου του ελληνισμού, ειδικά του ενετοκρατούμενου, στους τομείς της ιστορίας, της φιλολογίας και της ιστορίας της τέχνης, που αποτελούν τα αντικείμενα έρευνας του Ινστιτούτου.
Παράλληλα, υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις για το αν ο νέος πρόεδρος έχει την απαιτούμενη επιστημονική εμπειρία σε έργο και διοίκηση συναφή με το επιστημονικό πεδίο του Ινστιτούτου - κάτι που αποτελεί κριτήριο πρόσληψης σύμφωνα με τον νόμο.
Το πιο εντυπωσιακό όλων όμως είναι το γεγονός ότι ο νέος πρόεδρος είχε απορριφθεί πέρυσι όταν είχε βάλει υποψηφιότητα για την ίδια θέση, λόγω ανεπάρκειας προσόντων γι’ αυτήν!
Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν η αντίδραση της ελληνικής κοινότητας της Βενετίας, η οποία με επιστολή που έδωσε στη δημοσιότητα αναφέρει ότι οι πρόσφατες ενέργειες της εποπτικής επιτροπής «καταστρατηγούν όρους της δωρεάς» και ότι υπάρχει «καθαρή αλλαγή του σκοπού του Ινστιτούτου όπως διαφαίνεται από επιλογές και πρακτικές».
Και καταλήγει: «Η πρόσφατη τροπή των πραγμάτων μάς αναγκάζει σε εκείνο που ποτέ δεν θέλαμε να εξετάσουμε: την αίτηση επιστροφής από το Ινστιτούτο όλης της περιουσίας της κοινότητας. Η κοινότητα είναι σίγουρη ότι τα ανωτέρω δεν θα αφήσουν αδιάφορο το ιταλικό κράτος, όταν μάλιστα γνωστοποιηθούν όλα όσα λαμβάνουν χώρα την τελευταία τριετία».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου