Είναι δύσκολο να ζητάς από τους ψηφοφόρους περισσότερη δύναμη, όταν η ΕΕ προσπαθεί να εξαφανίσει την πολιτική συζήτηση για την οικονομία, σχολιάζει ο Joseph C. Sternberg.
Η κατάρα της Ιταλίας είναι ότι μετά το δημοψήφισμα της Βρετανίας τον Ιούνιο για να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, κάθε επακόλουθες εκλογές στην Ευρώπη έχουν γίνει άλλη μια μεγάλη δοκιμασία για την ΕΕ.
Αυτό είναι ένα αδικαιολόγητα μεγάλο βάρος για τη εκστρατεία για το συνταγματικό δημοψήφισμα που ξεκίνησε αυτή την εβδομάδα, αν και η ΕΕ δεν είναι εντελώς "εκτός" σε αυτό το δημοψήφισμα.
Οι περισσότεροι ξένοι παρατηρητές παραδίδονται στον πειρασμό να θεωρούν το δημοψήφισμα -σχετικά με το σκοτεινό ερώτημα πώς θα εκλέγεται η Ιταλική Γερουσία και τι αρμοδιότητες θα έχει- ζήτημα ζωής και θανάτου για τη χώρα και τον πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι. Αν ο Ρέντσι καταφέρει να συρρικνώσει και να αποδυναμώσει τη Γερουσία, φαινομενικά θα ανοίξει το δρόμο για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις που έχει υποσχεθεί. Αν αποτύχει, η μεταρρυθμιστική κυβέρνηση του θα έρθει υπό νέα επίθεση από την κεντροδεξιά του Σίλβιο Μπερλουσκόνι και το τυχάρπαστο Κίνημα των Πέντε Αστέρων.
προβλέπουν ότι είναι πιθανώς καλύτερα για την Ιταλία να αλλάξει το σύνταγμα, αν και αυτό είναι πιο αμφίβολο από όσο παραδέχονται οι υποστηρικτές του "Ναι". Το σημερινό σύστημα, στο οποίο τα δύο όργανα έχουν εξίσου εξουσία και μπορεί να περάσει η νομοθεσία από το ένα στο άλλο ατελείωτα, υπονομεύει τη σταθερότητα των εκλεγμένων κυβερνήσεων και συσκοτίζει τη λογοδοσία. Κανένας πολιτικός δεν μπορεί να κατηγορηθεί για τίποτα, αφού όλοι και κανείς (δεν) είναι υπεύθυνοι για τα πάντα. Οι ψηφοφόροι αποφεύγουν τις δικές τους ευθύνες για τα άσχημα αποτελέσματα, αφού "έτσι κι αλλιώς, το σύστημα" είναι διαλυμένο.
Παρόλα αυτά, δεν πρόκειται για το συνταγματικό δημοψήφισμα που πολλοί άνθρωποι θα ήθελαν. Αφορά το πώς η Ρώμη λαμβάνει τις αποφάσεις και όχι τι θα αποφασίσει. Οι ξένοι επενδυτές ελπίζουν ότι μια "καλή" απάντηση στους πρώην θα αποτελεί καλό οιωνό για τους μετέπειτα. Αυτό είναι άδικο σε σχέση με ό,τι οι Ιταλοί έχουν ήδη πετύχει, και ίσως μια εσφαλμένη κατανόηση της ανησυχίας τους για το μέλλον τους.
Οι Ιταλοί έχουν αποδείξει ότι δεν απεχθάνονται τις ανεπανόρθωτες μεταρρυθμίσεις. Ο Ρέντσι, που εργάζεται εντός του νυν δυσλειτουργικού συστήματος, κατάφερε να περάσει τη μεταρρύθμιση της εργασίας και κάποιες μέτριες μειώσεις φόρων. Ο προκάτοχος του Ρέντσι, Μάριο Μόντι, μείωσε το έλλειμμα του προϋπολογισμού και εφάρμοσε έναν πρώτο γύρο εργασιακών μεταρρυθμίσεων το 2011-12. Και το να χάσει αυτήν την εκστρατεία, δεν σημαίνει απαραιτήτως το τέλος του Ρέντσι. Διαμορφώνει την εκστρατεία έτσι ώστε να η ψήφος να αφορά λιγότερο αυτόν, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο ότι θα μπορούσε να παραμείνει στην εξουσία, ακόμη και μετά από ένα "όχι".
Οι ψηφοφόροι μπορεί να αποδειχθούν ύποπτοι, όμως, όταν οι υπεύθυνοι της εκστρατείας και οι ξένοι τους λένε πως το νέο μεγάλο τους πρόβλημα είναι η ασταθής πολιτική τους, και ότι αυτή η συνταγματική αλλαγή είναι η λύση. Η φήμη της Ιταλίας για πολιτικό χάος σχηματίστηκε καθώς η χώρα "κάηκε" μέσα από περισσότερες από 60 κυβερνήσεις στα 70 χρόνια μετά το 1946. Αλλά η τάση άρχισε να αντιστρέφεται το 2001, όταν ο Μπερλουσκόνι άρχισε μια δεύτερη θητεία που διήρκεσε σχεδόν πέντε χρόνια. Από τότε, ο Ρομάνο Πρόντι και ο Μόντι παρέμειναν στην εξουσία για δύο χρόνια, ένα ρεκόρ που ο Ρέντσι, ο οποίος κυβερνά εδώ και δυόμισι χρόνια, έχει ήδη ξεπεράσει.
Οι Ιταλοί στη σοφία τους έχουν ανταποκριθεί σε αυτή την σταθερότητα με την υποστήριξη ενός "ενοχλητικού" νέου κόμματος, του Κινήματος των Πέντε Αστέρων. Το κόμμα που ιδρύθηκε από τον διασκεδαστή Μπέπε Γκρίλο αγωνίζεται να οργανωθεί γύρω από οποιαδήποτε αρχή, εκτός από τη γενική απογοήτευση με τη διαφθορά και την παλαιού τύπου πολιτική. Ισχυρίζεται πλέον ότι κατέχει το ένα τρίτο των ψήφων.
Για τον Ρέντσι θα ήταν ευκολότερο να πείσει τους Ιταλούς να δώσουν προτεραιότητα σε μια ισχυρή κυβέρνηση, αν δεν συνέβαιναν όλα αυτά στην ΕΕ. Ο λόγος για μια αυξανόμενη τάση σε όλη την Ευρώπη να αποπολιτικοποιεί την οικονομική πολιτική. Οι Ιταλοί έχουν δει την Ελλάδα και την Πορτογαλία να παραδίδουν λεπτομερείς λίστες με μεταρρυθμίσεις, χωρίς περιθώρια για συμβιβασμό ή καινοτομία. Είδαν επίσης τους Πολωνούς να επιπλήττονται από τις Βρυξέλλες για τις εσωτερικές συζητήσεις σχετικά με τον ρόλο του Κοινοβουλίου της Πολωνίας και τη σύνθεση του Ανωτάτου Δικαστηρίου του.
Οι Ιταλοί αντιμετωπίζουν αυτή την τάση ευθέως, καθώς η Ρώμη προσπαθεί να καταλάβει τι να κάνει με τις προβληματικές τράπεζες της Ιταλίας. Οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες επιμένουν στην αυστηρή προσκόλληση σε ένα κατηγορηματικό νέο κανόνα μη διάσωσης, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι οι Ιταλοί καταθέτες και οι ιδιώτες επενδυτές θα πληγούν. Ίσως οι φορείς χάραξης πολιτικής της ΕΕ να έχουν δίκιο, ότι ο πειρασμός να διοχετεύσουν τα χρήματα των φορολογουμένων σε τράπεζες με μη επαρκή κεφάλαια θα είναι συντριπτικός για τη Ρώμη.
Αλλά αν ένα σχέδιο διάσωσης είναι δημοφιλές, είναι δημοφιλές. Ο κίνδυνος για τον Ρέντσι είναι ότι οι Ιταλοί θα εκπλαγούν με μια συνταγματική μεταρρύθμιση που θα εξουσιοδοτεί έναν πρωθυπουργό να δίνει προτεραιότητα στους κανόνες μεταρρύθμισης της ΕΕ ή στις φιλοδοξίες μεταρρύθμισης των επενδυτών -στον τραπεζικό τομέα ή οπουδήποτε- πέρα από αυτό που οι ψηφοφόροι είναι έτοιμοι να δεχτούν. Το τραπεζικό πρόβλημα προς το παρόν δεν υπολογίζεται στην εκστρατεία για το δημοψήφισμα. Το ευρύτερο ερώτημα είναι, όμως: θέλουν οι ψηφοφόροι να αναθέσουν σημαντικές νέες εξουσίες στην κυβέρνησή τους, όταν η ελίτ της Ευρώπης είναι όλο και πιο απρόθυμη να επιτρέψει την κανονική δημοκρατική διαδικασία για να δημιουργήσει οικονομικές πολιτικές;
Αν απαντήσουν "Όχι", αναπόφευκτα το αποτέλεσμα θα πυροδοτήσει ένα κυνήγι για ενδείξεις επίπληξης προς την ΕΕ. Αν συμβεί, θα σημαίνει ότι οι ψηφοφόροι δεν εμπιστεύτηκαν τον Ρέντσι, ένα καλόπιστο μέλος της ευρωπαϊκής πολιτικής ελίτ, όταν τους είπε ότι η μεταρρύθμιση αυτή θα τους επιτρέψει να συνεχίσουν να ασκούν την πολιτική σχετικά με τα θέματα που τους ανησυχούν περισσότερο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου