Δευτέρα 3 Ιανουαρίου 2022

Φραγκίσκος Λεονταρίτης, ο El Greco της μουσικής

 


Ήταν ο μοναδικός έλληνας συνθέτης και βαρύτονος της Αναγέννησης, ο οποίος αναφέρεται ως Francesco Londarit detto il Greco. Γεννήθηκε το 1518 στο βενετσιάνικο Ηράκλειο (τότε Χάνδακας) και θα μπορούσε κανείς να πει ότι έζησε μία πολυτάραχη ζωή: ιστορίες για φόνους, αφορισμό και κατασκοπεία, αλλά και μεγάλη μουσική δραστηριότητα.



Σε ηλικία 12-15 ετών στάλθηκε στη Ρώμη για να σπουδάσει μουσική, στα 17 του επέστρεψε στην Κρήτη και έγινε κληρικός κατώτερης βαθμίδας σε νεαρότατη ηλικία και έμμισθος οργανίστας του ναού του Αγίου Τίτου. Σε ηλικία 30 ετών εγκαταστάθηκε στη Βενετία την εποχή που άρχιζε η ακμή της λεγόμενης Βενετσιάνικης Σχολής στη μουσική, μιας πρωτοποριακής σχολής με πανευρωπαϊκή αντινοβολία. Το 1552 όμως αφορίστηκε, καθώς κατηγορήθηκε για ανθρωποκτονία. Αναγκάστηκε μάλλον και να παραιτηθεί από τη χορωδία του Αγίου Μάρκου, που εργαζόταν ως έμμισθος χορωδός (cantore) και μετακόμισε στην Πάδοβα, όπου δούλεψε για λίγο στη χορωδία του καθεδρικού ναού.



Στα τέλη του 1561 εγκαταστάθηκε στην αυλή του φιλότεχνου και φιλόμουσου δούκα Αλβέρτου Ε΄ στο Μόναχο, στη Βαυαρία. Το 1562 προσλήφθηκε στη διάσημη χορωδία του δουκικού παρεκκλήσιου της βαυαρικής αυλής υπό τη διεύθυνση ενός άλλου μεγάλου μουσικού της Αναγέννησης, του Ορλάντο ντι Λάσσο. Από το 1567 οι πηγές τοποθετούν τον Λεονταρίτη και πάλι στη Βενετία και στην Κρεμόνα, σε άθλια οικονομική κατάσταση και μπλεγμένο σε μια υπόθεση κατασκοπείας υπέρ των Ισπανών, που εκείνη την εποχή κατείχαν το δουκάτο του Μιλάνου και απειλούσαν τη βενετική επικράτεια. Από το 1568 ο Λεονταρίτης βρίσκεται και πάλι στην Κρήτη, όπου φαίνεται πως βρήκε καταφύγιο για να γλυτώσει από τους πιστωτές του. Άρχισε να πουλά την πατρική του περιουσία για να εξοφλήσει τα χρέη του και σταδιακά αποκαταστάθηκε κοινωνικά και εκκλησιαστικά και ανέκτησε την ιεροσύνη του. Εκλέχθηκε κανονικός του Αγίου Τίτου και προφανώς ξανάρχισε τη μουσική του δραστηριότητα. Από το 1572 σταματά η αναφορά του ονόματός του στις πηγές, γεγονός που σημαίνει ότι πέθανε. Αντίτυπα των έργων του συνεχίζουν να κυκλοφορούν στην αγορά, όμως από τις αρχές του 17ου αι. και μέχρι τη δεκαετία του 1980 είναι εντελώς ξεχασμένος.

Το έργο του Λεονταρίτη χαρακτηρίζεται από το συνδυασμό τεχνικής αρτιότητας και μελωδικότητας. Στα γνωστά και κατά το μεγαλύτερο μέρος σωζόμενα έργα του περιλαμβάνονται τρεις παρωδιακές λειτουργίες (Missa super Aller mi faut, Missa super Je prens en grez, Missa super Letatus sum), 76 εκκλησιαστικά και κοσμικά μοτέτα σε δύο συλλογές, 6 μαδριγάλια και 2 ναπολιτάνες. Το έργο του Λεονταρίτη δεν έχει ακόμα μελετηθεί μουσικολογικά, αν και έχει παρουσιαστεί σε συναυλίες και έχει δισκογραφηθεί.


https://www.apho.gr/innerpage/198/gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου