Μια βιομηχανία παραπληροφόρησης στην υπηρεσία του Μπέπε Γκρίλο

Επαιξαν μεγάλο ρόλο στο Βrexit. Βοήθησαν αποφασιστικά τον Ντόναλντ Τραμπ. Και τώρα η ασθένεια των ψεύτικων ειδήσεων μεταφέρεται στην Ιταλία και βοηθάει το κόμμα του δημοφιλούς λαϊκιστή κωμικού να εκτοξευθεί και να διεκδικεί ο ίδιος την πρωθυπουργία.

Το Κίνημα 5 Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο ελέγχει ένα τεράστιο δίκτυο από επίσημα και ανεπίσημα sites που εμφανίζονται ως ανεξάρτητα, σελίδες στο Facebook και λογαριασμούς στα social media που αναδημοσιεύουν το ένα το άλλο. Και διοχετεύουν ακατάπαυστα στο ιταλικό διαδίκτυο παραπληροφόρηση, θεωρίες συνωμοσίας και προπαγάνδα του Κρεμλίνου. Αυτό αποκαλύπτει η εκτενής έρευνα του αμερικανικού ιστότοπου Buzzfeed News.

Η διαδικτυακή παραπληροφόρηση ξεκίνησε σχεδόν μαζί με την εξάπλωση του Διαδικτύου. Στην αρχή με μικρές γραφικές «μικροεστίες» όπου κάποιος μπορούσε να διαβάσει – συχνά γελώντας – τα πιο εξωφρενικά πράγματα. Αλλά σιγά-σιγά συστηματοποιήθηκε. Εγινε mainstream. Και πλέον μπαίνει στην υπηρεσία πρώην περιθωριακών αντισυστημικών πολιτικών δυνάμεων που την χρησιμοποιούν για να αυξήσουν την επιρροή και την δημοτικότητά τους. Δημιουργώντας ενσυνείδητα κοπάδια από παραπληροφορημένους και αγανακτισμένους οπαδούς. Οι οποίοι καταναλώνουν με βουλημία ό,τι αντιευρωπαϊκό και γενικότερα «αντι-κατεστημένο» νέο διαβάζουν. Και που χωρίς να μπουν στον κόπο να το σκεφτούν ή να ελέγξουν την ακρίβεια της είδησης την αναπαράγουν και την διαδίδουν.

Σύμφωνα με το BuzzFeed News η επόμενη μάχη με τις ψεύτικες ειδήσεις και την διαδικτυακή παρέμβαση της Ρωσίας μεταφέρεται στην Ιταλία. Οπου το Κίνημα 5 Αστέρων έχει στήσει μια σοφιστικέ μηχανή προπαγάνδας με τεράστια απήχηση που όπως φαίνεται είναι σε θέση πλέον να επηρεάσει αποφασιστικά και εκεί τις εκλογές.

Και αυτός ο μηχανισμός δεν περιλαμβάνει μόνο τα επίσημα blogs και τους λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του κόμματος που έχουν εκατομύρια followers. Περιλαμβάνει επίσης και πολλά – ιδιαίτερα κερδοφόρα – ειδησεογραφικά sites που δηλώνουν μεν ανεξάρτητα αλλά στην πραγματικότητα ελέγχονται από την ηγεσία του κόμματος του Μπέπε Γκρίλο. Sites που αδιάκοπα αναμασούν τις βασικές γραμμές του Κινήματoς των 5 Αστέρων, εκτοξεύουν επιθέσεις στους πολιτικούς αντιπάλους του Γκρίλο με έμφαση στον Ματέο Ρέντσι. Το πιο δημοφιλές από αυτά, το Tze-Tze έχει 1,2 εκατομύρια followers στο Facebook.

Το μοτίβο αυτού του είδους της διαδικτυακής «δημοσιογραφίας» είναι γνωστό καθώς όποιος χρησιμοποιεί το Internet έχει έρθει κατά καιρούς αντιμέτωπος με κάποιον πυχιαίο τίτλο γραμμένο με κεφαλαία που αποκαλύπτει «ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΜΑΣ ΚΡΥΨΟΥΝ». Γιατί στο μυαλό του ανειδίκευτου κοινού, πλέον, πάντα κάποιος προσπαθεί να του κρύψει την αλήθεια. Και κάποιος εξωθεσμικός – πλην όμως ατρόμητος – blogger την αποκαλύπτει. Απλός νόμος της αγοράς: Από τη στιγμή που υπάρχει ανάγκη για αντισυστημικές «ειδήσεις» που να δικαιολογούν έστω και με εξωφρενικές λογικές ακροβασίες μια δυσάρεστη κατάσταση, κάποιος θα βρεθεί να καλύψει τη ζήτηση. Και από τη στιγμή που το τοξικό προϊον της παραπληροφόρησης βρίσκει ευήκοα ώτα αρκεί το πάτημα ενός κουμπιού share. Κάθε χρήστης και ένας ιεραπόστολος της «αλήθειας που προσπαθούν να μας κρύψουν». Και σε χρόνο ρεκόρ το ψέμμα γίνεται απλώς η νέα πραγματικότητα.

Η έρευνα του Buzzfeed News δίνει άφθονα παραδείγματα από την Ιταλία. Αρθρα που ισχυρίζονται ότι η Αμερική χρηματοδοτεί μυστικά δουλέμπορους για να μεταφέρουν μετανάστες από την Βόρεια Αφρική. Αποκαλύψεις ότι ο Μπαράκ Ομπάμα επιδιώκει να ανατρέψει το καθεστώς στη Συρία για να δημιουργήσει αστάθεια στην περιοχή ώστε η Κίνα να αποκτήσει πρόσβαση στα πετρέλαια της χώρας. Και συνήθως τα ρεπορτάζ αυτά αναφέρουν ως πηγές sites που ελέγχονται από το Κρεμλίνο – για παράδειγμα το δημοφιλές Sputnik.

Το άρθρο του TzeTze που «αποκαλύπτει» ότι οι ΗΠΑ χρηματοδοτούν τη μεταφορά μεταναστών από την Βόρεια Αφρική στην Ιταλία μέσω δουλεμπόρων. Είχε 12.000 shares στο Facebook και αναπαράχθηκε από πλήθος άλλων sites. Μικρή απήχηση σε σχέση με ένα άλλο video που ανέβασε το ίδιο site στην σελίδα του στο facebook τον περασμένο Μάρτιο όπου υπό τον τίτλο «Η Αλήθεια που μας Κρύβουν» ισχυρίζεται ότι υπάρχει μια παγκόσμια συνωμοσία των ΗΠΑ που σε συνεργασία με την Τουρκία και τους άλλους ηγέτες της ΕΕ προσπαθούν να εμποδίσουν τη Ρωσία να πολεμήσει τον ISIS. To video συνοδευόταν από την παραίνεση «Διαβάστε, διαδώστε, πληροφορήστε τους όλους! Οι Ιταλοί πρέπει να μάθουν!»

«Ο ρυθμός είναι αδιάκοπος. Κάθε μέρα, όλη μέρα» είπεχαρακτηριστικάστο BuzzFeed News ένας ιταλός 

δημοσιογράφος.

Δεν είναι τυχαίο που αυτού του είδους η ειδησεογραφία -που παρεμπιπτόντως είναι πλήρως εναρμονισμένη με τις γραμμές του Κινήματος των 5 Αστέρων- παρουσιάζει τέτοια έξαρση στην Ιταλία. Ενόψει του δημοψηφίσματος της 4ης Δεκεμβρίου ο Ματέο Ρέντσι έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα παραιτηθεί σε περίπτωση που δεν ψηφιστεί η συνταγματική αναθεώρηση που προτείνει. Αυτό σημαίνει εκλογές. Και εκλογές σημαίνει ότι ανοίγει διάπλατα ο δρόμος προς την εξουσία για το κόμμα του Μπέπε Γκρίλο. Τον άνθρωπο που συγκρίνει το κόμμα του με τον Τραμπ και που χαιρέτισε τη νίκη του ρεμπουμπλικανού υποψήφιου μόλις έγινε γνωστό το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών ως «ένα μεγάλο «άντε γαμηθείτε» της Αμερικής στο Πλανήτη».

Γι’ αυτό και το κόμμα του λαϊκιστή ιταλού κωμικού που στις εκλογές του 2013 απομύζησε εκλογικά τα κόμματα της παραδοσιακής δεξιάς και της παραδοσιακής αριστεράς έχει ρίξει στον αγώνα για την καταψήφιση των αναθεωρήσεων Ρέντσι, όποιο επίσημο ή ανεπίσημο μηχανισμό διαθέτει.

Η μεγάλη εφημερίδα La Stampa αναπαράγει χωρίς έλεγχο δημοσίευμα από το blog του Μπέπε Γκρίλο το οποίο ισχυρίζεται πως ο Ματέο Ρέντσι δεν παίζει κανένα ρόλο στην ΕΕ και ότι η Γερμανία έχει υποδεχθεί μόλις 20 μετανάστες. «Ποια αλληλεγγύη;», αναρωτιέται το δημοσίευμα. «Η Ευρώπη ενδιαφέρεται μόνο για να πουλήσει όπλα». Στην πραγματικότητα η Γερμανία έχει δώσει άσυλο σε ένα εκατομμύριο πρόσφυγες , μόνο την περασμένη χρονιά

Και δεν είναι και μικρός ο μηχανισμός του. Το blog του είναι το πιο δημοφιλές στην Ιταλία ενώ όπως ανακάλυψε το BuzzFeed οι αναδημοσιεύσεις μέσω της σελίδας του στο Facebook γνωρίζουν απήχηση ανάλογη της Corierre della Sera! Με άλλα λόγια η ζυγαριά έχει αρχίσει να γέρνει υπέρ του.

Εξάλλου συνιδρυτής του Κινήματος των 5 Αστέρων ήταν ο Κλαούντιο Καστελάτζιο, ένας επιχειρηματίας του Διαδικτύου που πέθανε τον περασμένο Απρίλιο. Θιασώτης και αυτός του ακραίου «αντισυστημισμού» και του θυμωμένου εθνικισμού που έπαιξε σημαντικό ρόλο τόσο στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Βρετανία όσο και στο αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στην Αμερική.

Η εταιρία του Καστελάτζιο, «Καστελάτζιο και Συνεργάτες», που μετά τον θάνατό του την διευθύνει ο γιος του Νταβίντ βρίσκεται στο επίκεντρο του προπαγανδιστικού «μπουκέτου» του κόμματος. Εκτός από τα επίσημα blogs και sites του κόμματος έχει στην ιδιοκτησία της το «Tze-Tze» που λειτουργεί ως ναυαρχίδα της αντισυστημικής προπαγάνδας, το σχεδόν εξίσου επιτυχημένο «La Cosa» (μετάφραση: «Το Πράγμα») καθώς και το «La Fuccina» που ασχολείται με θέματα υγείας. Και συχνά δημοσιεύει άρθρα με θαυματουργές θεραπείες ενώ ηγείται -αλίμονο!- και της κίνησης κατά των εμβολίων στην Ιταλία. Πιθανότατα αν λειτουργούσε στην Ελλάδα να έδινε μάχη για να πείσει ότι ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος δολοφονήθηκε.

To post του Μπέπε Γκρίλο στο facebook με τη φωτογραφία του πλήθους έγραφε: «Ενας ωκεανός διαδηλωτών. Οι πολίτες έχουν κουραστεί». Η φωτογραφία υποτίθεται ότι έδειχνε μια διαδήλωση εναντίον του Ματέο Ρέντσι. Στην πραγματικότητα ήταν από ομιλία του Πάπα. Στη συνέχεια ο Γκρίλο ανασκεύασε το δημοσίευμα.

Με επίκεντρο την συγκεκριμένη εταιρία έχει πλεχτεί ένα ολόκληρο δίκτυο αλληλοϋποστήριξης και αναδημοσιεύσεων που προωθούν μαζικά τη γραμμή του κόμματος Γκρίλο. Αρθρα από τα sites της εταιρίας αναδημοσιεύονται μαζικά στο blog του Γκρίλο και στα άλλα media του κόμματος.

Μάλιστα η εταιρία του Καστελάτζιο έχει αναπτύξει τις τεχνολογίες που χρησιμοποιήθηκαν για την οικονομική ενίσχυση του κόμματος και για μια σειρά από άλλου είδους «αμεσοδημοκρατικές» κινήσεις. Στις τεχνολογίες αυτές έχουν πρόσβαση εκτός από την εταιρία και ένας ιδιαίτερα στενός κύκλος βουλευτών του Κινήματος των 5 Αστέρων μέσω ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού ονόματι «Ρουσό» που ιδρύθηκε φέτος. Ολοι οι βουλευτές είναι υποχρεωμένοι να υπογράψουν ένα συμφωνητικό που τους υποχρεώνει να ακολουθούν πιστά τη γραμμή της ηγεσίας.

Η πολύπλοκη δομή του συστήματος προπαγάνδας του Μπέπε Γκρίλο γίνεται εμφανής στο blog του. Οπου αναφέρεται ρητά πως όλα τα δεδομένα των sites τα διαχειρίζεται η «Καστελάτζιο και Συνεργάτες». Οσο για το επίσημο site του Κινήματος των 5 Αστέρων, εκεί αναγράφεται ότι η πνευματική ιδιοκτησία ανήκει στον Γκρίλο αλλά τα δεδομένα τα διαχειρίζεται η «Καστελάτζι» και η «Ρουσό».

«Αυτή είναι η αυθεντική επιστολή με την οποία η JP Morgan ζητάει από την κυβέρνηση να καταστρέψει το Σύνταγμα γιατί είναι πολύ δημοκρατικό» γράφει πάνω στη φωτογραφία. Είναι ο τρόπος που αναπαρήγαγε το θέμα το συνωμοσιολογικό site HackTheMatrix

Το ρεπορτάζ του BuzzFeed News αποκαλύπτει ότι το blog του Μπέπε Γκρίλο, τα sites του κόμματος και τα λεγόμεναειδησεογραφικά sites μοιράζονται ip διευθύνσεις, έχουν κοινά google analytics (σ.σ.: το εξειδικευμένο για κάθε site εργαλείο που παρέχει η google για την μέτρηση της επισκεψιμότητας και άλλων χρήσιμων μεγεθών) και ίδια προγράμματα διαχείρισης διαφημίσεων, επίσης της Google.

Ενας πρώην εργαζόμενος της Google στον τομέα διαχείρισης των διαφημίσεων συνέκρινε το δίκτυο των sites του Κινήματος 5 Αστέρων με το δίκτυο παραγωγής ψεύτικων ειδήσεων προς όφελος του Ντόναλντ Τραμπ που όλα λειτουργούσαν σε μια συγκεκριμένη πόλη της ΠΓΔΜ, όπως επίσης είχε αποκαλύψει το BuzzFeed News πρόσφατα (το σχετικό ρεπορτάζ εδώ).

«Το Κίνημα 5 Αστέρων μιλάει διαρκώς για διαφάνεια, αλλά ήταν μέρος της δουλειάς μου να ξέρω ότι βγάζουν πολλά χρήματα από αυτό το πράγμα», είπε. Αν το ψάξεις on-line διαπιστώνεις ότι δεν υπάρχει καθόλου διαφάνεια για το ποσό που κερδίζουν από το blog και τα sites. Είναι πολύ μπερδεμένο. Οι επικεφαλής του κόμματος βγάζουν πολλά χρήματα από την παραπληροφόρηση. Είναι σαν να είναι ο Τραμπ ιδιοκτήτης των sites της ΠΓΔΜ.

Καθώς το κύμα των ψεύτικων ειδήσεων μετατρέπεται σιγά-σιγά σε τσουνάμι καθορίζοντας πολιτικά αποτελέσματα και διαμορφώνοντας τόσο ισχυρές τάσεις στην κοινή γνώμη που συχνά παρασύρονται στον ανταγωνισμό ακόμα και τα επίσημα media, όλοι αναζητούν τρόπους να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο.

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι είναι μάταιο να διαψεύδεις τα προπαγανδιστικά ψέμματα και τις θεωρίες συνωμοσίας καθώς έτσι μετατρέπεις αυτούς που τα επινοούν σε ισότιμους συνομιλητές σου – και μάλιστα με αποδεδειγμένα λιγότερους ηθικούς ενδοιασμούς. Αλλοι θεωρούν ότι πρέπει τα αποκαλύπτεις, έστω κι αν οι φανατικοί που τα πιστεύουν και τα διαδίδουν θα πιστέψουν ότι το κάνεις γιατί έχεις συμφέρον να συγκαλύψεις «αυτά που μας κρύβουν».

Βουλευτής του Κινήματος 5 Αστέρων ισχυρίστηκε ότι η συγκεκριμένη φωτογραφία αποδεικνύει πως στην Ουκρανία γίνονταν κανιβαλισμοί. Μια «είδηση» που προωθούσε την φιλορωσική ατζέντα. Στην πραγματικότητα η φωτογραφία προέρχεται από μια ταινία. Και ο βουλευτής αναγκάστηκε να αποσύρει την αποκάλυψη και να ανασκευάσει μόνο όταν το θέμα της απάτης έγινε viral στα social media

Πάντως η Google -που αρνήθηκε να σχολιάσει το συγκεκριμένο θέμα με το πλέγμα των προπαγανδιστικών sites συμφερόντων Κινήματος 5 Αστέρων- ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες νέα αυστηρότερη πολιτική απέναντι στους ιστότοπους με παραπλανητικό περιεχόμενο και πλαστές ειδήσεις.

Επίσης σύμφωνα πάντα με την ανακοίνωση του ιντερνετικού κολοσσού σκοπεύει να κόψει την αυτόματη ροή διαφημίσεων προς εκείνους τους ιστότοπους που κρύβουν κρύβουν ή αποκρύπτουν πληροφορίες σχετικά με την ταυτότητα του ιδιοκτήτη τους ή τις προθέσεις τους. Μάλιστα σκοπεύει να επιβάλει τους νέους κανόνες σε παγκόσμιο επίπεδο και ήδη έχει αρχίσει να ερευνά εκείνα τα sites που έχουν επισημανθεί.

Βέβαια το κατά πόσο τα μέτρα της Google θα ανακόψουν τις προπαγανδιστικές τερατολογίες, τις παραπλανητικές φωτογραφίες και τις δήθεν αποκαλύψεις για τον σκοτεινό ρόλο του «συστήματος» που διαδίδονται μέχρι να πεις «Πούτιν», μένει να αποδειχθεί. Οπως μένει να αποδειχθεί αν είναι το μίσος για το «σύστημα» που οδηγεί τους ανθρώπους να πιστεύουν ας πούμε ότι η 11η Σεπτεμβρίου ήταν σκηνοθετημένη ή αν πρώτα πίστεψαν την είδηση και αυτό τους έκανε να μισούν το «σύστημα».

Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Μπέπε Γκρίλο και το σύστημα αντιδυτικής παραπληροφόρησης που έχει στήσει μοιάζει να είναι ο επόμενος κρίκος μιας αλυσίδας «πολιτικών της εκδίκησης». Που χειραγωγούν τα πλήθη των social media μετατρέποντάς τους σε απόστολους της αλήθειας που τους συμφέρει. Το θέμα είναι ότι κανείς δεν ξέρει αν θα είναι ο επόμενος κρίκος ή ο τελευταίος.

http://www.protagon.gr/epikairotita/mia-viomixania-parapliroforisis-stin-ypiresia-tou-bepe-gkrilo-44341288553