Η
ελληνο-ιταλίδα ηθοποιός και σκηνοθέτις, Βαλέρια Γκολίνο μίλησε στην «Εποχή», με
αφορμή την παρουσίαση της νέας ταινίας της «Euforia», στο πλαίσιο του 31ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού
Κινηματογράφου.
«Ευφορία
είναι εκείνη η ωραία και επικίνδυνη αίσθηση που έχουν όσοι κάνουν καταδύσεις
και φτάνουν σε μεγάλο βάθος. Αισθάνονται ευτυχείς και απολύτως ελεύθεροι. Όμως,
αν δεν αναδυθείς γρήγορα στην επιφάνεια του νερού, κινδυνεύεις να χαθείς για
πάντα στο βυθό. Ζούμε με έναν τρόπο που μας δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι
ελέγχουμε τα πάντα. Η ασθένεια είναι αντίθετα ο τόπος που διαλύονται όλες οι
ψευδαισθήσεις, μας σπρώχνει στα όρια της ανθρώπινης εμπειρίας. Στην ταινία, οι
δύο πρωταγωνιστές έρχονται αντιμέτωποι με τους φόβους και τις υποκρισίες τους
και επιλέγουν να επιστρέψουν στην επιφάνεια. Αυτή είναι η Ευφορία», είχε πει η
σκηνοθέτις πριν από την παρουσίαση της ταινίας της στην Ιταλία.
Τη
συνέντευξη πήρε η Σοφία Ξυγκάκη
Πρωτοείδα
την εικοσάχρονη τότε Βαλέρια Γκολίνο στο Ένας κάποιος έρωτας/Storia d’ amore, (1986),
του ευαίσθητου δημιουργού Φραντσέσκο Μαζέλι, χαμηλότονη «μικρή» ταινία, που
αφηγείται την ιστορία ενός ερωτικού τριγώνου, μιας γυναίκας και δύο αντρών που
ανήκουν στην εργατική τάξη, με φόντο μια απαισιόδοξη όψη του κόσμου: Λίγα
χρόνια πριν από το βραχύχρονο ιταλικό οικονομικό μπουμ που κατέληξε σε τερατώδη
φούσκα, η ιταλική κοινωνία συντηρικοποιούταν με ταχείς ρυθμούς, και η
μπερλουσκονική ηθική και αισθητική εξαπλωνόταν ραγδαία μέσω των εντύπων και των
τηλεοπτικών προγραμμάτων. Η Βαλέρια Γκολίνο ήρθε στην Αθήνα, την Τετάρτη 21
Νοεμβρίου, για να παραβρεθεί στην επίσημη τελετή έναρξης του 31ου Πανοράματος
για την avant premiere της ταινίας
της Ευφορία, δεύτερη σκηνοθετική δουλειά της.
Εξαιρετικά
συμπαθής και ευγενική και με άνεση στην ελληνική γλώσσα, η ηθοποιός και
σκηνοθέτις στο masterclass που έδωσε
το μεσημέρι της ίδιας μέρας στην ΕΣΗΕΑ, αναφέρθηκε στο τυχαίο ξεκίνημά της στον
κινηματογράφο, όταν ακόμα έφηβη την επέλεξε η Λίνα Βερτμίλερ για την ταινία της
«Scherzo del destino in agguato dietro l’angolo come un brigante da strada», και την
καριέρα της σε μεγάλες παραγωγές του Χόλιγουντ. Ο ρόλος της, για παράδειγμα,
στην ταινία Ο άνθρωπος της βροχής προοριζόταν για την Μεγκ Ράιαν, αλλά δόθηκε
σε αυτήν γιατί ο σκηνοθέτης Μπάρι Λέβινσον σκέφτηκε ότι μια ευρωπαία ηθοποιός
με άλλη κουλτούρα και γλώσσα θα έδινε στην ταινία μια πιο σύνθετη διάσταση.
Ακολούθησαν άλλες 15 ταινίες στην Αμερική και η επιστροφή της στην Ευρώπη γιατί
«εδώ κάνω αυτά που μου αρέσουν πιο πολύ» είπε. Εξάλλου, είχε αρνηθεί ρόλο σε
χολιγουντιανή παραγωγή για να συμμετάσχει στη Σφαγή του Κόκορα του Ανδρέα
Πάντζη. Αισθάνεται πολύ υπερήφανη που έχει κερδίσει δύο φορές την Coppa Volpi καλύτερης
ηθοποιού του Φεστιβάλ Βενετίας, για τις ερμηνείες της στο Storia d’ amore (1986) του
Μαζέλι και το Per amor vostro (2015) του
Τζιουζέπε Γκαουντίνο, τιμή που μοιράζεται με δύο μόνο γυναίκες ηθοποιούς, την Σίρλεϊ
Μακ Λέιν και την Ιζαμπέλ Ιπέρ.
Στην πρώτη
ταινία Μέλι/Miele (2013) που
σκηνοθέτησε, ελεύθερη προσαρμογή του βιβλίου Vi Perdono της Angela Del Fabbro (ψευδώνυμο
του Μάουρο Κοβάτσιτς), πραγματεύεται το εξαιρετικά δύσκολο θέμα της ευθανασίας.
Στην Ευφορία, τη σχέση δύο αδελφών όταν ο ένας διαγιγνώσκεται με καρκίνο.
«Ο θάνατος
στο σινεμά παρουσιάζεται όλο και πιο βίαια όλο και πιο φαντασμαγορικά αλλά
συχνά το θάνατο δεν τον βλέπουμε, τον αισθανόμαστε. Για μένα ο θάνατος είναι
μέρος της ζωής. Στην Ευφορία ο θάνατος παρουσιάζεται ως άρνηση», είπε.
Η «Εποχή»
την συνάντησε και συνομίλησε μαζί της.
Και στις δύο
ταινίες που σκηνοθετήσατε, στο σενάριο συνεργαστήκατε με τις συγγραφείς και
κινηματογραφίστριες Valia Santella και Francesca Marciano, μάλιστα η
δεύτερη έζησε επίσης στην Αμερική, στη συνέχεια πολλά χρόνια στην Αφρική, στην
Κένυα, που σημαίνει πολλές και διαφορετικές εμπειρίες. Πώς αναπτύσσετε και
δουλεύετε τα θέματα μαζί;
Η Βάλια
είναι επίσης Ναπολιτάνα της ίδια ηλικίας, έχουμε πολλά κοινά, η Φραντσέσκα
είναι μεγαλύτερή μου κι επίσης μοιραζόμαστε κοινές ιδέες και εμπειρίες, όλες
είμαστε προπαντός πολύ φίλες από παλιά. Έχει πολύ ενδιαφέρον να δουλεύουμε μαζί
γιατί δεν υπάρχουν εγωισμοί μεταξύ μας. Ας πούμε, πολλές εμπειρίες της
Φραντσέσκα, της Βάλια, δικές μου, βρίσκονται μέσα στην ταινία, που δεν έχουν
καμία σχέση με την ιστορία, τις χρησιμοποιήσαμε ως εικόνες. Βρίσκουμε την
ιστορία και μετά λέμε «δεν μου ’χες πει μια φορά ότι σου ’χε πέσει ένα ψάρι στο
κεφάλι;» και το εντάσσουμε στην ταινία. Είναι πολύ ωραίο, όταν κάνεις μια
καλλιτεχνική δουλειά, όλα τα βιώματα που μπαίνουν σε μια ιστορία που δεν είχε
καμία σχέση με τη βιογραφία σου, να γίνεται τελικά η βιογραφία σου. Στους
συνεργάτες της τελευταίας ταινίας προστέθηκε και ο Walter Siti,
καταπληκτικός συγγραφέας που τον έπεισα να συμμετάσχει. Έκλεβα συνέχεια από τα
βιβλία του και είπα «γιατί να κλέβω και να μη του ζητήσω να συνεργαστεί μαζί
μας»;
Τώρα ζείτε
στη Ρώμη. Η Νάπολη όμως είναι πανταχού παρούσα, πολλοί συνεργάτες σας είναι από
εκεί, ο μοντέρ της ταινίας σας, μεταξύ άλλων.
Είναι μια
απίστευτη πόλη.
Θυμάμαι σε
μια ταινία του ο Μάσιμο Τροΐζι αποφασίζει ν’ αφήσει τη Νάπολη και ταξιδεύει στη
Ρώμη όπου όλοι, όταν ακούν ότι είναι Ναπολιτάνος, αναφωνούν: Α! μετανάστης,
μπράβο. Το ίδιο και στη Φλωρεντία κι αυτός μονολογεί: Καλά, ένας Ναπολιτάνος
δεν μπορεί να ταξιδέψει ποτέ; Μόνο μεταναστεύει;
Είναι
αλήθεια! Βέβαια τα πράγματα είναι διαφορετικά από τότε που ο Μάσιμο είχε
γυρίσει την ταινία. Ήταν τόσο σπουδαίος… Η Νάπολη όμως εξακολουθεί να είναι
κοιτίδα ταλέντων: στη μουσική, το θέατρο, το σινεμά, ο ίδιος ο τόπος. Είναι μια
πόλη που σε μαγεύει… όχι, δεν την αφήνεις ποτέ.
Στο masterclass είπατε ότι
για την επιλογή σας για τον Άνθρωπο της βροχής έπαιξε ρόλο το ότι είσαστε ξένη,
ότι φέρατε κάτι διαφορετικό. Με μητέρα Ελληνίδα και πατέρα Ιταλό, δουλεύοντας
σε τέσσερις τουλάχιστον χώρες και αντίστοιχες γλώσσες, πώς μεταφέρετε αυτό το
αίσθημα της «μετανάστριας» κι εσείς στη δουλειά σας;
Αυτό το
μεταφέρω με έναν άλογο τρόπο. Όταν αισθάνεσαι ξένος, ότι δεν ανήκεις,
εμφανίζονται οι διαφορετικές οπτικές, οι διαφορετικές αντιλήψεις, οι γλώσσες,
και αυτό σε κάνει λιγότερο επικριτικό απέναντι στο διαφορετικό, στους ανθρώπους
που δεν σκέπτονται το ίδιο με σένα. Πάντοτε επιδίωκα να μη χάσω την ιταλική
προφορά μου, να μην αφομοιωθώ. Πάντα δουλεύω χωρίς να προσπαθώ να αντιγράψω
τους ανθρώπους της χώρας που βρίσκομαι.
Και στη
σκηνοθετική δουλειά σας;
Στην Ιταλία
ακούω ότι οι ταινίες μου δεν είναι ιταλικές: Το πώς παρουσιάζω τις πόλεις, τους
ανθρώπους που κινούνται… Δεν ξέρω αν ισχύει, αλλά σίγουρα οι εμπειρίες μου στην
Αμερική, τη Γαλλία, την Ελλάδα, παίζουν ρόλο. Αλλά και στις δύο ταινίες που
σκηνοθέτησα, έχω επιλέξει ιταλικά τοπία, ιταλούς ηθοποιούς, όμως στη ματιά μου
συνυπάρχουν όλα τα μέρη που έζησα.
Στην ευφορία
υπάρχει η αγωνία του θανάτου, υπάρχει και η σύγκρουση δύο διαφορετικών τρόπων
ζωής και προσωπικών επιλογών: ο Ματέο, ο ένας αδελφός, αφήνει τη γενέθλια πόλη,
ζει στη Ρώμη μια φαντεζί ζωή. Ο Έτορε, αντίθετα, ο μεγάλος αδελφός, έχει μείνει
πίσω, διδάσκει στο γυμνάσιο, αντιμετωπίζει με επιφύλαξη τις επιλογές του Ματέο.
Επιδιώκω να
παρουσιάζω περίπλοκα πρόσωπα: Αυτός που έχει υποτίθεται προχωρήσει είναι
δεμένος με την παιδική ηλικία και τις αναμνήσεις που δεν αποχωρίζεται ποτέ. Ο
αδελφός που έχει μείνει πίσω δεν θέλει να θυμάται, δεν τον ενδιαφέρει η παιδική
ζωή. Ο Ματέο, ας πούμε, ζει πλούσια, είναι ομοφυλόφιλος, ζει όπως θέλει,
πιστεύει ότι μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, υπάρχει και η ύβρις εδώ, αλλά είναι
δεμένος πραγματικά μόνο με το παρελθόν. Έφυγε αλλά έμεινε εκεί. Ο Έτορε,
αντίθετα, απεχθάνεται το παρελθόν, τη μητέρα του.
Στο masterclass
αναφερθήκατε στο πώς τα προσωπικά σας βιώματα, τα δικά σας και των συνεργάτιδών
σας, ενσωματώνονται στην ταινία, χωρίς να έχουν κάποια σχέση με την ιστορία. Παρόλα αυτά δεν σας απασχολεί η
γυναικεία ματιά.
Δεν το σκεφτόμαστε καθόλου. Είμαστε γυναίκες και όπως πολλοί
άντρες έχουν γράψει και έχουν σκηνοθετήσει φιλμ για γυναίκες -έχω κι εγώ
συμμετάσχει σε μερικές απίστευτες ταινίες- έτσι κι εμείς μιλάμε για τους
άντρες. Η δική μου, η δική μας ματιά, είναι διαφορετική από τη δική τους.
Η ταινία «Euforia» θα βγει
στις αίθουσες τον Φεβρουάριο 2019.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου