Ρόζι: "Η Ευρώπη αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη κρίση μετά το Ολοκαύτωμα"

«Φωτιά στη θάλασσα» (Fuocoammare)

Σκηνοθεσία: Τζιανφράνκο Ρόζι

Βραβευμένος με Χρυσό Λιοντάρι στη Βενετία το 2013 για το ντοκιμαντέρ του «Sacro GRA», για τις «κρυφές» όψεις του αυτοκινητοδρόμου γύρω από τη Ρώμη, ο 51χρονος Ρόζι έφτασε πριν από ενάμιση χρόνο στη Λαμπεντούζα.

Αρχικά σχεδίαζε να γυρίσει απλώς ένα δεκάλεπτο φιλμ για τους θαλασσοπνιγμένους πρόσφυγες, αλλά, όταν έφτασε στο νησί και συνειδητοποίησε τι συμβαίνει, αποφάσισε να αφιερώσει έναν χρόνο παραμονής και δουλειάς, που οδήγησε σε μια ταινία δύο ωρών. Η Λαμπεντούζα, με έξι χιλιάδες κατοίκους, απέχει μόλις εβδομήντα μίλια από την Αφρική, από την Τυνησία, και σχεδόν 130 από το Ακριτζέντο της Σικελίας. Σχεδόν στο κέντρο της Μεσογείου, είναι το νότιο σύνορο της Ευρώπης, περίπου με τον ίδιο τρόπο που η Χίος και η Λέσβος είναι τα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης. Με μια σημαντική διαφορά ωστόσο: η μεγάλη θαλάσσια διαδρομή από την Αφρική φέρνει στα παράλια της Λαμπεντούζα σκάφη που κουβαλάνε εξαντλημένα, αφυδατωμένα κορμιά ή πτώματα, ειδικά στα αμπάρια, στην "τρίτη θέση", όπως λένε μεταξύ τους οι πρόσφυγες... Η Λαμπεντούζα υποδέχθηκε κάπου 350.000 ψυχές τα τελευταία δύο χρόνια, χωρίς να λογαριάζουμε όσους έφτασαν εκεί νεκροί.

Κεντρικό πρόσωπο στην ταινία είναι ο μικρός Σαμουέλε, γιος ψαρά του νησιού... Κάποια στιγμή ο τοπικός γιατρός εξετάζει τον μικρό και καταλήγει στη διάγνωση ότι το ένα του μάτι είναι «τεμπέλικο», υπολειτουργεί. Είναι σαν το μάτι ολόκληρης της Ευρώπης, που αρνείται να κοιτάξει αυτό που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια της...

«Μέχρι να βρεθώ στη Λαμπεντούζα, είχα στο μυαλό μου μονάχα εκείνο το μείγμα αποσπασματικών εικόνων που βγαίνει από τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων" λέει ο Ρόζι. "Όμως, όταν έφτασα εκεί, ανακάλυψα ότι η αλήθεια βρίσκεται πέρα από όλα αυτά. Συνειδητοποίησα ότι δεν μπορούσα να συμπυκνώσω τα όσα συνέβαιναν στη Λαμπεντούζα σε λίγα λεπτά κι αποφάσισα να μείνω στο νησί για μεγαλύτερο διάστημα - τελικά έμεινα πάνω από ένα χρόνο". Έχει σημασία το γεγονός ότι σε εκείνο το διάστημα το ιταλικό Πολεμικό Ναυτικό ουσιαστικά μετατόπισε τα σύνορα της Ευρώπης στη θάλασσα, άλλαξε δηλαδή το σημείο "υποδοχής" των προσφύγων. Κατά συνέπεια δεν βλέπουμε στην ταινία τους ντόπιους να έρχονταν σε άμεση επαφή με τους ξένους και ο Ρόζι φαίνεται να κινηματογραφεί δύο «παράλληλους κόσμους». Όπως λέει ο ίδιος, αισθάνθηκε ότι έκλεισε ο κύκλος του στη Λαμπεντούζα, άγγιξε τα ανθρώπινα όριά του, όταν κατέβηκε στο αμπάρι ενός πλοίου γεμάτο πτώματα, με πρόσφυγες που "δεν τα κατάφεραν"... «Ήταν σαν να σου ζητούσαν να μπεις στους θαλάμους αερίων των ναζιστικών στρατοπέδων»... Η ταινία απέσπασε τη Χρυσή Αρκτο στο πρόσφατο Φεστιβάλ Βερολίνου.

 Αvgi.gr