Ο Ιταλός λαουτιέρης που ερωτεύτηκε παράφορα το Ρέθυμνο και την Κρήτη

Πόσες ιστορίες έχουν ξεκινήσει με μια απλή επίσκεψη σε ένα τόπο και καταλήγουν να σου αλλάξουν την ζωή; Δεν έχει να κάνει με την τύχη. Υπάρχει κάτι ιερό μέσα σε όλο αυτό…

Η Κρήτη έχει στο «βιογραφικό» της πολλές τέτοιες «καρμικές» συναντήσεις.
Η ιστορία του Μπερνάρντο Ίζολα, του Ιταλού φοιτητή ιστορίας ο οποίος σε ένα Αυγουστιάτικο πανηγύρι το 2013 στην Κρήτη, βρήκε την άλλη του πατρίδα και ένα μεράκι καλά κρυμμένο που θα τον ακολουθεί μια ζωή.

Συνέντευξη στην Μαριάννα Τζιράκη για το Daynight.gr

Οκτώβρης του 2014. Τελευταίο εξάμηνο για μένα στην Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο στο Ρέθυμνο. Την περίοδο εκείνη είχα την τύχη να έχω συμφοιτητές πολλά παιδιά από την Κρήτη- και όχι λόγω τοπικιστικών αντιλήψεων. Ήταν που οι περισσότεροι «ξετέλευαν» παρέες στο δευτερόλεπτο. Λαούτα, μαντολίνα και καλοί τραγουδιστές που μαζεύονταν στο κυλικείο. Έτσι, ένα απόγευμα σε κάποιο από τα διαλείμματα απαθανάτισα μία από αυτές τις στιγμές. Όλοι τότε μιλούσαν για τους Ιταλούς που είχαν έρθει με το πρόγραμμα Erasmus στο τμήμα και πόσο τους άρεσε η Κρητική κουλτούρα.

Και να που τίποτα δεν είναι τυχαίο τελικά…

Τι μεσολάβησε από τότε; Ο Μπερνάρντο γαλουχήθηκε ως γνήσιος Κρητικός σε παρέες, γλέντια, έκανε καλούς φίλους, έμαθε να μιλάει Ελληνικά, ερωτεύτηκε την Κρήτη, ενώ η γνωριμία του με τον Ψαρογιώργη ήταν καταλυτική.

Πότε γεννήθηκες και σε ποιο μέρος της Ιταλίας;Γεννήθηκα στις 25 Νοεμβρίου του 1992 στη Φλωρεντία. Η μάνα μου όμως είναι από την Σικελία, όπου πηγαίνω συχνά.

Ποια είναι τα ερεθίσματα από την πατρίδα σου;Μεγάλωσα μέσα στα παλαιά στενά και τις αναγεννησιακές εκκλησίες του κέντρου της Φλωρεντίας. Προέρχομαι από μια οικογένεια διανοουμένων και καλλιτεχνών η οποία μου έδωσε πάρα πολλά ερεθίσματα, από διάφορες οπτικές γωνίες. Από άποψη μουσικής, ο πατέρας μου είναι τζαζίστας, και στην οικογένειά μου όλοι παίζουν. Και εγώ πάντα ασχολούμουν με την μουσική: από μικρός έκανα λίγο πιάνο, κιθάρα, και μπάσο. Μετά, μαζί με τον αδερφό μου, ασχολήθηκα για χρόνια με ηλεκτρονική μουσική, και στα χρόνια του Λυκείου είχα ένα ρέγκε συγκρότημα με το οποίο έπαιζα σε πάρτι και μαγαζιά. Ο αδερφός μου έχει συνεχίσει, ενώ εγώ όταν μπήκα στο πανεπιστήμιο τα παράτησα όλα και άρχισα να ψάχνω ένα μουσικό όργανο να μου ταιριάζει καλύτερα. Το λαούτο έφτασε πάνω στην ώρα!

Τι σπουδές ακολούθησες;Ολοκλήρωσα τις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές μου στο Ιστορικό της Φλωρεντίας, και συνεχίζω τώρα την ερευνά μου με ένα διδακτορικό μεταξύ Ιταλίας και ΗΠΑ. Κατά την διάρκεια των σπουδών μου φοίτησα για ένα εξάμηνο το 2014/’15 με το πρόγραμμα Erasmus στο Πανεπιστήμιο Κρήτης στο Ρέθυμνο, όπου και επέστρεψα το 2017/’18 για μια πρακτική.

Πώς ήρθες στο Ρέθυμνο και πώς πήρες την απόφαση αυτή;Είχα ήδη ερωτευτεί την Κρήτη πριν έρθω στο Ρέθυμνο για το Erasmus. Όλα ξεκίνησαν με ένα ταξίδι στην Κρήτη που έκανα με την οικογένειά μου, τον Αύγουστο του 2013. Βρέθηκα τότε σε κάποια πανηγύρια και ενθουσιάστηκα πάρα πολύ με την μουσική και με όλη την ατμόσφαιρα των γλεντιών. Κάτι άγγιξε την καρδιά μου, και γεννήθηκε μέσα μου η επιθυμία να παίξω το λαούτο, να μάθω τα Ελληνικά, και να γνωρίσω καλύτερα την Κρήτη.

Επέστρεψα λοιπόν τα Χριστούγεννα του 2013 και αγόρασα το πρώτο μου λαούτο. Από τότε, μια σειρά τυχαίων περιστατικών με οδηγούσε να γνωρίσω πάρα πολύ κόσμο σε όλο το νησί και να δεθώ στενά με πολλούς ανθρώπους και μουσικούς της Κρήτης. Μου είχαν πει για τον Ψαρογιώργη, και πήγα να τον ακούσω στα Χανιά. Ο ίδιος ήρθε να μου μιλήσει και πάνω στην κουβέντα με κάλεσε στα Καπετανιανά, όπου γινόντουσαν τα τελευταία γυρίσματα του ντοκιμαντέρ Μια Οικογενειακή Υπόθεση. Έτσι με φιλοξένησε και έμεινα μαζί με την οικογένειά του για μέρες.

Γνώρισα από κοντά θρυλικά πρόσωπα σαν τον Ψαραντώνη και τον Ψαρογιάννη. Συνέχεια έκανα τέτοιες συναντήσεις, όπως αυτή με τον οργανοποιό και μουσικό τον Γιάννη Ρομπογιαννάκη, ο οποίος με τη σειρά του μου κανόνισε ένα μάθημα λαούτου με τον Γιώργη Μανωλάκη. Έχω πολλές τέτοιες ιστορίες! Εκείνη την χρονιά κατέβηκα άλλες δυο φορές. Κάθε ταξίδι ήταν μαγικό, μάθαινα πράγματα για την Κρητική κουλτούρα, γνώριζα κόσμο και όσο ενθουσιαζόμουν εγώ, τόσο οι Κρητικοί με αγκάλιαζαν και με κάνανε δικό τους άνθρωπο. Αποφάσισα λοιπόν να κάνω το Erasmus στο Ρέθυμνο… δεν υπήρχε σύμβαση ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και το δικό μου, αλλά πολέμησα μήνες με τα γραφεία και τελικά τα κατάφερα!

Πώς ήταν η εμπειρία της διαμονής στο Ρέθυμνο;Μπορώ να πω ότι ήταν η πιο μαγική περίοδος της ζωής μου. Έμεινα στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου και μαγεύτηκα από την ομορφιά της. Από την αρχή είχα ντόπιους φίλους οι οποίοι με πήγαιναν συνέχεια σε παρέες και γλέντια (πάνω απ’ όλους ο Σταύρος Τσικαλάκης!), και πέρασα αξέχαστες στιγμές. Ο σύνδεσμός μου με το νησί έσφιξε πολύ και γνώρισα ανθρώπους που είναι πλέον πολύ σημαντικοί για μένα. Γενικά, σε εκείνη την περίοδο έκανα μια ολοκληρωτική βουτιά στην Κρητική κουλτούρα, ταξίδευα σε όλο το νησί, και δέθηκα με οικογένειες μουσικών όπως οι Σταυρακάκηδες, οι Ξυλούρηδες, οι Σαλούστροι και οι Βερδινάκηδες, που με υποδέχτηκαν και με φιλοξένησαν πολύ θερμά!

Είχες επαφή με την Κρητική μουσική πριν έρθεις στην Κρήτη;Όχι, καμία σχέση. Η πρώτη μου επαφή ήταν τα πανηγύρια στο πρώτο μου ταξίδι στην Κρήτη.

Ποιοι σε «μύησαν» στην Κρητική μουσική;Ο πρώτος που μου άνοιξε τις πόρτες της Κρητικής μουσικής ήταν ο Ψαρογιώργης: μου έκανε το πρώτο μάθημα στο λαούτο, με πήγε σε βραδιές, μου μίλησε για την μουσική. Το δεύτερο μάθημα είχα την τύχη να μου το κάνει ο Γιώργης Μανωλάκης. Παράλληλα με τα μαθήματα, πολλοί άνθρωποι με καλούσαν συνέχεια να παίξω σε παρέες στις οποίες “κρατούσα βούρτσα” ατελείωτες ώρες: αυτό ήταν τεράστιο μάθημα!

Επίσης, γυρνώντας σε όλη την Κρήτη έπαιρνα μέρος σε συζητήσεις πάνω στην μουσική και έχουν γίνει και μερικά τυχαία “μαθήματα” σε καφενεία. Στην συνέχεια, έκανα τακτικά μαθήματα με τον Δημήτρη Σιδερή, ο οποίος μου έμαθε πολλά, καθώς και σποραδικά μαθήματα με άλλους, σαν τον Γιώργο Κουτρουμπά, τον Αλέξανδρο Αγγελάκη και τον Γιώργο Νταγιαντά. Ένα μεγάλο σχολείο ήταν επίσης τα σεμινάρια στο Χουδέτσι, και αργότερα στο Μέρωνα: για τα μαθήματα, αλλά και για τις παρέες και τις φιλίες που δημιουργήθηκαν με τους μαθητές, με τους δασκάλους και με τους χωριανούς. Κάποιες από αυτές, όπως αυτή με έναν Άγγλο μουσικό (σχεδόν Έλληνα τώρα πια!), τον Joshua Barley, με ακολούθησαν σε όλη την περιπέτειά μου στην Ελλάδα και με ακολουθούν μέχρι και σήμερα.

Τι σου άρεσε περισσότερο στην Κρητική μουσική;Καταρχάς μου έκανε εντύπωση η ζωντάνια της μουσικής παράδοσης στην Κρήτη και ο κοινωνικός τρόπος με τον οποίο συνήθως παίζεται. Για την ίδια την Κρητική μουσική, θα έλεγα ότι την αγάπησα τόσο πολύ γιατί μου μιλούσε βαθιά αλλά ταυτόχρονα μου ξέφευγε η λογική της. Πέρα από το ότι είναι δύσκολη μουσική, ο τρόπος που χτίζονται οι μελωδίες και οι παραλλαγές είναι για μένα σαν να κρατάει πάντα ένα αίνιγμα. Κάπως για αυτό συνεχίζω να την θεωρώ άπιαστη και μαγική. Επίσης, στα Κρητικά υπάρχει ένα πολύ ωραίο, πολύ ιδιαίτερο μείγμα γλύκας και σκληρότητας, πλούτου και απλότητας, που με προσελκύει πολύ. Ένα κομμάτι που εκφράζει καλά αυτό που εννοώ είναι η εκτέλεση του συρτού Τα ωραία του Ναύτη, από τον Στέφανο Καρεφυλλάκη, ένα από τα αγαπημένα μου κομμάτια.

Πες μου λίγα λόγια για την ζωή σου μετά την ΚρήτηΠλέον η μισή μου ζωή είναι στην Κρήτη και κατεβαίνω πολύ συχνά. Ακόμα και όταν είμαι στην Ιταλία μιλάω τα Ελληνικά κάθε μέρα και είμαι σε επικοινωνία με τους φίλους μου, τους οποίους φιλοξενώ συχνά στην Φλωρεντία. Δεν μπορώ πια να σκεφτώ την ζωή μου χωρίς το λαούτο, την Κρήτη και τους φίλους μου εκεί – όχι μόνο φίλους, αλλά ακόμα και κουμπάρους και σύντεκνους. Του χρόνου θα έχω  την μεγάλη χαρά να βαφτίσω ένα παιδί στην Κρήτη!

Από άποψη μουσικής, όταν βρίσκομαι στην Κρήτη έχω αρχίσει να παίζω με κάποιους φίλους μουσικούς σε μαγαζιά και γλέντια. Παράλληλα, στην Ιταλία οργανώνω Κρητικές βραδιές παίζοντας μαζί με φίλους που έρχονται. Ξεκίνησα από μαγαζιά στην Φλωρεντία, την Ρώμη και την Βενετία (μαζί με την κολλητή μου την Eliana Mescalchin- και αυτή τρελαμένη για την Κρήτη). Αργότερα οργάνωσα και βραδιές σε συνεργασία με πιο επίσημα φεστιβάλ, όπως την καταπληκτική συναυλία του Γιώργη Μανωλάκη και του Ζαχαρία Σπυριδάκη τον Ιούλιο του 2017.

Κρήτη – Ιταλία:  Τι θέση έχει η κάθε μία στην καρδιά σου;Πλέον αισθάνομαι παρόμοια με αυτούς που έχουν πατέρα και μητέρα από δύο διαφορετικούς πολιτισμούς, με την διαφορά πως η δεύτερη χώρα μπήκε τυχαία στην ζωή μου όταν ήμουν 20 χρονών. Είναι και οι δύο στην καρδιά μου: η Ιταλία είναι εκεί που είναι η οικογένειά μου, ενώ η Κρήτη είναι ένας κόσμος όπου ταίριαξα και οι άνθρωποι με έκαναν να νιώθω σαν το σπίτι μου. Για φανταστείτε λοιπόν την χαρά και την έκπληξή μου όταν πρόσφατα έμαθα ότι έχω  στην πραγματικότητα παλαιές ρίζες από την Κρήτη!

Μετά από έρευνα, βρήκα ότι ο γενάρχης της οικογένειας της γιαγιάς μου ήταν ο Στέφανος Πασχαλίγο, ένας ευγενής από το Ηράκλειο. Αυτός πολέμησε μαζί με τους Ενετούς γύρω στο 1120 και, για την αξία του, τον φέρανε στην Βενετία και ίδρυσε μια Ιταλοκρητική οικογένεια, η οποία ξαναγύρισε μετά στην Κρήτη και έμεινε εκεί για όλη την Ενετοκρατία. Υπάρχει ακόμα κοντά στην Νεάπολη ένας αρχαίος πύργος που ονομάζεται Πασχαλίγο. Τίποτα δεν είναι τυχαίο!

https://www.daynight.gr/italos-laoutieris-eroteutikes-rethymno-kriti-sinenteuksi-daynight-bernardo-isola/