Τετάρτη 25 Ιουλίου 2018

Σαν Σήμερα 25 Ιουλίου: Πέφτει μετά από 21 χρόνια από την εξουσία της Ιταλίας ο επινοητής του φασισμού Μπενίτο Μουσολίνι


Είναι το ουσιαστικό πολιτικό τέλος του ανθρώπου που επινόησε το αθλιότερο σύστημα κοινωνικής οργάνωσης στην σύγχρονη ιστορία της ανθρωπότητας και τον εφιάλτη του 20ού αιώνα: τον φασισμό.

25 Ιουλίου 2018

Στις 25 Ιουλίου του 1943, το Μεγάλο Φασιστικό Συμβούλιο της Ιταλίας καθαιρεί τον Μπενίτο Μουσολίνι από τα καθήκοντα του πρωθυπουργού και παραδίδει την εξουσία στον βασιλιά Εμμανουήλ και τον στρατιωτικό Πιέτρο Μπαντόλιο, συνεργάτη των φασιστών που πρωταγωνιστούσε πλέον στις προσπάθειες απαγκίστρωσης της Ιταλίας από τις δυνάμεις του άξονα. Είχε προηγηθεί η Σικελική Εκστρατεία των Συμμάχων, κατά τη διάρκεια της οποίας ένα μεγάλο μέρος της Ιταλίας θα καταληφθεί και η ήττα της στον πόλεμο οριστικοποιείται.

Μετά από 21 χρόνια στην πρωθυπουργία, αυτό είναι το ουσιαστικό πολιτικό τέλος του ανθρώπου που επινόησε το αθλιότερο σύστημα κοινωνικής οργάνωσης στην σύγχρονη ιστορία της ανθρωπότητας και τον εφιάλτη του 20ού αιώνα: τον φασισμό.

Ο Μουσολίνι συλλαμβάνεται και οδηγείται σε απομονωμένη φυλακή του Γκραν Σάσο. Από εκεί θα τον ελευθερώσουν οι Γερμανοί, με μία κινηματογραφική επιχείρηση, την οποία έχει παραγγείλει ο Χίτλερ που αντιμετώπιζε πάντοτε τον Μουσολίνι ως το πρότυπό του. Για ένα μικρό διάστημα θα βρεθεί τυπικά επικεφαλής ενός καθεστώτος που βρίσκεται σε γερμανοκρατούμενα εδάφη και το οποίο θα ονομαστεί «Δημοκρατία του Σαλό». Χωρίς ουσιαστικά καθήκοντα και με την κατάρρευση των ναζιστών να είναι ταχύτατη, ο Μουσολίνι θα επιχειρήσει να διαφύγει προς την Ελβετία. Θα συλληφθεί όμως από Ιταλούς κομμουνιστές αντάρτες, θα δικαστεί άμεσα από λαϊκό δικαστήριο και θα εκτελεστεί στις 28 Απριλίου 1945, δύο μέρες πριν την αυτοκτονία του Γερμανού θαυμαστή του. Το σώμα του, όπως και της ερωμένης του Κλάρα Πετάτσι, θα κρεμαστούν σε δημόσια θέα στο Μιλάνο.   

Ο Μουσολίνι γεννήθηκε το 1883 στην Εμίλια-Ρομάνα και ήταν γιος ενός σοσιαλιστή συνδικαλιστή. Οργανώνεται στο σοσιαλιστικό κίνημα τη δεκαετία του 1910 και συμμετέχει σε διάφορες δράσεις. Η λογική του ωστόσο στρέφεται περισσότερο προς την άμεση δράση και από τους μαρξιστές και αναρχικούς θεωρητικούς, προτιμά τον Ογκίστ Μπλανκί και τον Ζορζ Σορέλ, των οποίων οι αντιλήψεις προσανατολίζονται περισσότερο στη βίαια επαναστατική κατάληψη της εξουσίας, παρά στην οικοδόμηση μιας άλλης κοινωνίας. Το 1911 γίνεται αρχισυντάκτης στην εφημερίδα Avanti! των Ιταλών Σοσιαλιστών, στην οποία γράφει πύρινα αντιπολεμικά άρθρα. Μετά από λίγα χρόνια ωστόσο, συντάσσεται με τους σοσιαλ-πατριώτες συνδικαλιστές, που τάσσονται υπέρ της συμμετοχής στον πόλεμο, στο πρότυπο των σοσιαλ-πατριωτών αποστατών της γαλλικής CGT. Ιδρύει μαζί τους την οργάνωση «Σύνδεσμος της Επαναστατικής Διεθνιστικής Δράσης», στα ιταλικά «Φάτσι ντ΄ατσιόνε ριβολουτσονάρια ιντερνασιοναλίστα», που σύντομα θα μετονομαστεί σε Αυτόνομος Σύνδεσμος Επαναστατικής Δράσης, («Φάτσι Αουτόνομο ντ’Ατσιόνε Ρεβολουτσιονάριο»). Από αυτήν τη μικρή οργάνωση κάποιον εκατοντάδων ανθρώπων, ξεκινά η ιστορία του φασισμού.

Οι πρώτες απόπειρες του Μουσολίνι να στρέψει την ιταλική αριστερά σε μια θέση υπέρ του πολέμου, χρηματοδοτούνται από τις κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Βρετανίας. Στη Γαλλία το ρεύμα του σοσιαλ-πατριωτισμού έχει αποσαρθρώσει τον επαναστατικό συνδικαλισμό, πετυχαίνοντας μια αμφίσημη σύζευξη της τάσης του τελευταίου για άμεση δράση με τον παραδοσιακό αστικό επαναστατικό γιακωβινισμό, που ομνύει στον πόλεμο και την πατρίδα. Στην Ιταλία η επιτυχία αυτού του ρεύματος θα είναι αρχικά πολύ μικρότερη. Αναρχικοί και σοσιαλιστές θα διατηρήσουν τις δυνάμεις τους και τις αντιπολεμικές τους θέσεις και το κόμμα του Μουσολίνι, που στο μεταξύ έχει ονομαστεί «φασιστικό», προσπαθώντας να δημιουργήσει μια θεωρητική βάση στην πολιτική που προτείνει, θα συντριβεί στις εκλογές του 1919. Ωστόσο, θα έχει προλάβει να δημιουργήσει έναν πυρήνα πατριωτών εργατών, οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονται ως φασίστες «πέραν του ξεπερασμένου άξονα αριστερά – δεξιά», οι οποίοι θα παίξουν έναν ρόλο μπράβων των βιομηχάνων στο κίνημα των εργοστασιακών συμβουλίων της περιόδου 1920-1921. Με τη βοήθεια των νέων του συμμάχων, το Φασιστικό Κόμμα θα προβληθεί ως μια «ριζοσπαστική λύση» στην Ιταλία μετά την ήττα της επανάστασης. 

Ο φασισμός του Μουσολίνι είναι ένα λαϊκό ρεύμα. Οργανώνει εργάτες που έχουν χάσει τη δουλειά τους, αλλά και άλλους που ονειρεύονται επιστροφή στο ρωμαϊκό μεγαλείο. Η θεατρική φιγούρα του Μουσολίνι, που εκφωνεί πύρινους λόγους χωρίς ειρμό, εισάγοντας τον λαϊκισμό σε μια νέα διάσταση, βοηθά το κίνημα να αποκτήσει αντίστοιχα χαρακτηριστικά.

Τα μέλη του φασιστικού κόμματος φοράνε μαύρα πουκάμισα και πρωταγωνιστούν σε επεισόδια. Σε λίγο καιρό αρχίζουν να κατακτούν πόλεις και να επιβάλουν φασιστικές τοπικές αρχές. Το 1922 δεκάδες χιλιάδες Μελανοχιτώνες ολοκληρώνουν αυτό που ο Μουσολίνι αποκάλεσε «Πορεία προς τη Ρώμη» και μπαίνουν θριαμβευτικά στην πρωτεύουσα. Ο βασιλιάς παραδίδει στον Μουσολίνι την εξουσία. Στην Ιταλία επικρατεί η μαζική ιδέα ότι η ισχύς του Μουσολίνι θα ξαναδώσει στην Ιταλία το χαμένο κύρος της.

Ο Μουσολίνι θα δημιουργήσει το λεγόμενο συντεχνιακό κράτος, όπου τα φασιστικά συνδικάτα ακούν έλεγχο στην εργασία, αλλά χωρίς καμία ενιαία και πολιτική έκφραση της εργατικής τάξης. Η πολιτική έκφραση της εργατικής τάξης θα αντικατασταθεί από έναν διαρκή εθνικιστικό παροξυσμό. Ο Μουσολίνι θα μπει με ενθουσιασμό στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο στο πλευρό του Φράνκο ελπίζοντας ότι θα δημιουργήσει συνθήκες ιταλικής ηγεμονίας στη Μεσόγειο. Θα συντριβεί ωστόσο σε όλες τις μάχες, από δημοκρατικές δυνάμεις που περιλαμβάνουν και Ιταλούς αντιφασίστες εθελοντές. Η στρατιωτική αποτυχία της Ιταλίας θα επιβεβαιωθεί και σε όλον τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η αποτυχία σε συνδυασμό με τις ναζιστικές θηριωδίες, θα φέρουν σε δεύτερο πλάνο το ενδιαφέρον για το μουσολινικό ρεύμα. Ωστόσο, ήταν αυτό που πρώτο διείδε την ανάγκη του Κεφαλαίου για πιο αυταρχικά συστήματα διακυβέρνησης, τα οποία να επιτίθενται στο οργανωμένο εργατικό κίνημα και τις διεθνιστικές καταβολές του, συγκρουόμενες ταυτόχρονα με πτυχές της καπιταλιστικής τάξης, υπάγοντάς τις στο συνολική συμφέρον του συστήματος. Για αυτό κέρδισε τον θαυμασμό ανθρώπων εκατοντάδων αστών πολιτικών, που έβλεπαν στον Μουσολίνι τη χρυσή συνταγή για την απόκρουση του εργατικού επαναστατικού κινδύνου. Η πορεία της ιστορίας δεν επέτρεψε στην αστική τάξη να χρησιμοποιήσει ξανά τη λέξη «φασισμός» με θετική έννοια. Ωστόσο, η αποκρουστική ιδέα ενός μετα-πολιτικού αστικού ριζοσπαστισμού που στο όνομα του εθνικού συμφέροντος καταστέλλει την οργανωμένη κοινωνική αντίσταση, παραμένει ακόμα και σήμερα, με διάφορες ονομασίες η απάντηση του Κεφαλαίου στον κίνδυνο της οργανωμένης εργατικής τάξης. Και υπήρξε μια ιδέα του Μπενίτο Μουσολίνι.  


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου