Η 4η Μαρτίου
θα είναι πιθανώς η ημέρα των επόμενων ιταλικών εκλογών, όπως ανέφερε την
προηγούμενη εβδομάδα ο ιταλικός Τύπος. Η ημερομηνία λέγεται ότι ικανοποιεί τις
προτιμήσεις των κυριότερων ιταλικών κομμάτων καθώς και τις επιθυμίες του Ιταλού
προέδρου, Sergi Mattarella. Είναι πιθανό η ιταλική βουλή να διαλυθεί πριν από
το τέλος του έτους, με την ανακοίνωση του προέδρου της Δημοκρατίας να
αναμένεται στο διάστημα μεταξύ των Χριστουγέννων και του νέου έτους, πιθανώς
στις 27 Δεκεμβρίου. Παρόλα αυτά, κάποια αβεβαιότητα για την ημερομηνία
παραμένει. Είναι επίσης ασαφές το ποιο αποτέλεσμα θα βγάλει η κάλπη και ποιο θα
είναι το πολιτικό μέλλον της χώρας.
Οι ιταλικές
εκλογές θα είναι επίσης μια σημαντική δοκιμασία για το μέλλον της ΕΕ. Εάν η
κάλπη οδηγήσει σε θρίαμβο το Κίνημα των Πέντε Αστέρων ή τον δεξιό συνασπισμό
-παρόλο που ενδέχεται να αποτύχουν να λάβουν την αυτοδυναμία- οι φωνές για
μεταρρύθμιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ενισχυθούν. Αλλά αυτές οι φωνές ίσως να
μην οδηγούν στην ίδια κατεύθυνση με τα σχέδια που παρουσιάζει ο Γάλλος πρόεδρος
Emmanuel Macron. Η κριτική του Κινήματος των Πέντε Αστέρων και των δεξιών
ιταλικών κομμάτων προς το ενιαίο νόμισμα (αν και αυτό δεν ισοδυναμεί με άμεσες
εκκλήσεις εγκατάλειψής του, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα), και η έμφασή τους στην
εθνική κυριαρχία για παράδειγμα, "κάθονται” άβολα με το όραμα που
παρουσίασε ο Γάλλος πρόεδρος στην ομιλία του στη Σορβόνη.
Οι πρόσφατες
πολιτικές εξελίξεις
Σε
προηγούμενη ανάλυση, υπογράμμισα την ύπαρξη τριών διαφορετικών πόλων στην
Ιταλία (κεντρό-αριστερά, κεντρό-δεξιά και Κίνημα Πέντε Αστέρων), υποδηλώνοντας
ότι κανένας από αυτούς δεν θα μπορεί να διασφαλίσει μια σταθερή κυβερνητική
πλειοψηφία το επόμενο έτος. Το τοπίο είναι κάπως εξελισσόμενο, αλλά με βάση τις
τελευταίες δημοσκοπήσεις αυτός ο κίνδυνος δεν έχει εξαφανιστεί. Η στήριξη για
το Κίνημα Πέντε Αστέρων είναι σταθερή -το κόμμα βρίσκεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις
(με περισσότερο από 27%) εδώ και κάποιον καιρό τώρα.Η στήριξη για τα άλλα δύο
στρατόπεδα είναι πιο ρευστή.
Στην
κεντροαριστερά, το Δημοκρατικό Κόμμα του Matteo Renzi βρίσκεται στην πιο
δύσκολη θέση στην οποία έχει βρεθεί κατά τη διάρκεια της τρέχουσας
κοινοβουλευτικής θητείας. Το κόμμα έχει βιώσει εκλογική κάμψη και ενώ παραμένει
στη δεύτερη θέση, είναι τώρα χαμηλότερα από το 25%. Πιο σημαντικό, η διάσπαση
μεταξύ του κόμματος και των δυνάμεων της αριστεράς έχει εδραιωθεί και οι πιο
πρόσφατες προσπάθειες για την εξασφάλιση μιας προεκλογικής συμμαχίας έχουν
αποτύχει. Ελλείψει περαιτέρω εξελίξεων, αυτό σημαίνει πως το Δημοκρατικό Κόμμα
θα είναι ουσιαστικά μόνο του στις επόμενες εκλογές, με την πιθανή οριακή
εξαίρεση μικρών συμμάχων. Η διάσπαση με άλλες αριστερές δυνάμεις είναι πιθανό
να οδηγήσει το κόμμα του Matteo Renzi να χάσει έναν σημαντικό αριθμό του
εκλογικού του σώματος. Οι ψηφοφόροι θα μπορούσαν να στραφούν σε έναν νέο
σχηματισμό αριστερών κομμάτων, Liberi e Uguali, που επανασυνδέει τους "εξόριστους”
του Δημοκρατικού Κόμματος και άλλες δυνάμεις της αριστεράς με επικεφαλής τον
τωρινό πρόεδρο της Ιταλικής Γερουσίας, Pietro Grasso.
Στα δεξιά,
το Forza Italia του Berlusconi έχει βιώσει μια σταδιακή αλλά σταθερή αύξηση
στις δημοσκοπήσεις. Τώρα βρίσκεται κοντά στο 16%, και είναι διαπιστευμένο ως το
ηγετικό κόμμα σε έναν συνασπισμό ο οποίος έχει ακόμη μέλη τη Lega (League,
πρώην Λίγκα του Βορρά) και το Fratelli d’Italia. ΑΝ και αυτά αποτελούν καλά νέα
για τον Berlusconi, ο οποίος για μία ακόμη φορά επιβεβαιώνει πως οι
προεκλογικές εκστρατείες είναι το φυσικό του περιβάλλον, η άνοδος της Forza
Italia έρχεται παράλληλα με την μείωση της στήριξης για τη Lega. Αυτό θα
μπορούσε να διευκολύνει μετά τις εκλογές τη συγκρότηση μιας δεξιάς κυβέρνησης
με ευρύτερη απήχηση σε πιο μετριοπαθείς ψηφοφόρους. Ωστόσο, η μείωση των ψήφων
για τη Lega μπορεί να οδηγήσει τον ηγέτη της, Matteo Salvini, ο οποίος πάντα
αντιδρούσε στο ενδεχόμενο συμμαχίας με τον Berlusconi, να αμφισβητήσει το
μεσοπρόθεσμο εκλογικό όφελος για το κόμμα του, από τη συμμετοχή σε έναν τέτοιο
συνασπισμό. Οι εντάσεις μεταξύ των δύο κομμάτων έχουν ήδη αυξηθεί.
Προετοιμαστείτε
για αβεβαιότητα
Σε ένα
τέτοιο πλαίσιο, η Ιταλία προετοιμάζεται για μια περίοδο μετεκλογικής
αβεβαιότητας. Εάν το αποτέλεσμα των εκλογών δεν φέρει μία σταθερή πλειοψηφία,
οι μετεκλογικές συμμαχίες θα είναι απαραίτητες προκειμένου να σχηματιστεί
κυβέρνηση. Ωστόσο, η άρνηση του Κινήματος Πέντε Αστέρων να συνάψει συμφωνίες,
σε συνδυασμό με τις ανησυχίες από την κεντροδεξιά και την κεντροαριστερά ότι
ένας μεγάλο συνασπισμός θα μπορούσε να μειώσει την εκλογική έλξη, θα καθιστούσε
το ενδεχόμενο διενέργειας νέων εκλογών μια πιο πιθανή επιλογή, ιδιαίτερα εάν
επιβεβαιωθεί η ανοδική τάση του Forza Italia του Berlusconi. Ο επιχειρηματίας
θα ελπίζει να κερδίσει την πλειοψηφία στις επαναληπτικές εκλογές.
Το σενάριο
στη χώρα θα μπορούσε να μοιάζει με αυτό που βίωσε η Ισπανία το 2015 (και αυτό
που λαμβάνει τώρα χώρα στη Γερμανία), όπου μια παρατεταμένη περίοδος
αβεβαιότητας ακολούθησε μετά τις εκλογές. Εάν εμφανιστεί μια τέτοια εικόνα, η
Ιταλία μπορεί παρόλα αυτά να έχει ένα πλεονέκτημα σε σχέση με τις άλλες χώρες.
Καθόλη την μεταπολεμική της ιστορία, οι περίοδοι πολιτικής αβεβαιότητας ήταν ο
κανόνας και όχι η εξαίρεση, και οι ιταλικοί θεσμοί έχουν συνηθίσει να τις
αντιμετωπίζουν.
Ο πρόεδρος
της δημοκρατίας, Sergio Mattarella, προετοιμάζεται ήδη να αντιμετωπίσει μια
αβέβαιη κατάσταση. Η επιλογή της ημερομηνίας των εκλογών, η οποία αναμενόταν
(σε σχέση με προηγούμενες προτάσεις), αποτυπώνει αυτή την αναγκαιότητα. Ο
Mattarella διερευνά τη δυνατότητα να ζητήσει από τον τωρινό πρωθυπουργό Paolo
Gentiloni να παραμείνει επικεφαλής της κυβέρνησης για κάποιο διάστημα μετά τις
εκλογές, μια επιλογή που θα υποστήριζε και ο Berlusconi. Ο Gentiloni
αντιστοίχως, δεν αναμένεται να υποβάλει την παραίτησή του μόλις λυθεί το
κοινοβούλιο, αλλά θα δηλώσει απλώς ότι το καθήκον του "ολοκληρώθηκε”. Η
μετατόπιση προς τα εμπρός της ημερομηνίας των εκλογών έχει σκοπό να
προστατεύσει την αξιοπιστία του Gentiloni με το να μειώσει τον χρόνο κατά τον
οποίο η υφιστάμενη κυβέρνηση θα μπορούσε να χάσει την πλειοψηφία από
προεκλογικές αποχωρήσεις.
Τι σημαίνει
αυτό για την Ευρώπη και το Brexit
Αν και η
πολιτική αστάθεια στην Ιταλία δεν είναι ασυνήθιστη, το ενδεχόμενο να υπάρξει
περαιτέρω αβεβαιότητα στη χώρα μετά από την περίπλοκη κατάσταση στη Γερμανία,
θα μπορούσε να είναι προβληματική για την ΕΕ. Συγκεκριμένα, εάν αποτύχουν οι
συνομιλίες για τον συνασπισμό στη Γερμανία, η προοπτική μιας επισφαλούς
κυβέρνησης σε δύο από τρεις μεγαλύτερες οικονομίες των 27 της ΕΕ θα αποτελούσε
μια σκληρή δοκιμασία για την Ευρώπη. Ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron θα
μπορούσε ασφαλώς να βγάλει κάτι, εκμεταλλευόμενος την αβεβαιότητα για να
προωθήσει το ρόλο του ως το νέο καθοδηγητικό φως στην ήπειρο. Αλλά πόσο μακριά
μπορεί να πάνε τα μεταρρυθμιστικά του σχέδια για την Ευρώπη χωρίς αξιόπιστη
στήριξη από βασικούς συμμάχους όπως η Ιταλία και κυρίως, η Γερμανία;
Η αστάθεια
στην Ιταλία θα μπορούσε να έχει μια πιο περιορισμένη επίδραση στις
διαπραγματεύσεις για το Brexit. Στην πραγματικότητα, εάν ο Paolo Gentiloni
παραμείνει ως πρωθυπουργός για κάποιο χρονικό διάστημα μετά από τις επόμενες
εκλογές, αυτό μπορεί να είναι καλά νέα για το Ηνωμένο Βασίλειο. Σε πρόσφατη
συνέντευξή του στους Financial Times, ο Gentiloni ζήτησε μια "tailor-made”
εμπορικό συμφωνία για το Brexit, το οποίο επιβεβαιώνει ότι είναι μια φιλική
φωνή στην ένωση των 27. Έτσι, εάν δεν υπάρξει ξεκάθαρος νικητής στις επόμενες
εκλογές, η θέση οποιασδήποτε μεταβατικής κυβέρνησης στην Ιταλία θα ήταν επισφαλής
και η φωνή της στην ευρωπαϊκή σκηνή θα αποδυναμωνόταν, κάτι που αναπόφευκτα θα
περιόριζε την επιρροή της στις διαπραγματεύσεις.
Μπορείτε να
δείτε το κείμενο εδώ:
Πηγή:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου