Οι Ρωμαίοι που είναι γνωστό ότι αγαπούσαν τα καλά εδέσματα, ετοίμαζαν το γνωστό “nivatae potiones”. Ο στρατηγός Κουίντο Φάμπιο Μάσιμο φαίνεται ότι ήταν ο πρώτος που εφηύρε τη συνταγή για το σορμπέ. Ο ιστορικός φιλόσοφος Κουίντο Μάσιμο Γκόρντο υποστηρίζει ότι ο πρώτος που εισήγαγε επίσημα στα δείπνα το παγωτό ήταν ο αυτοκράτορας Νέρωνας που το έτος 62 π.Χ. πρόσφερε στους καλεσμένους του ένα ρόφημα που αποτελείτο από τριμμένα φρούτα, μέλι και χιόνι.
To παγωτό στην Αρχαιότητα
Στη Βίβλο, ο Ισαάκ προσφέρει στον Αβραάμ γάλα κατσίκας ανακατεμένο με χιόνι, προσφέροντας το πρώτο παγωτό της ιστορίας.
Και στις αρχαιολογικές εκσκαφές της Τροίας, ήρθαν στο φως ευρήματα πηγαδιών όπου οι μελετητές θεωρούν ότι εκεί φυλάσσονταν ο πάγος και το χιόνι που φαίνεται ότι συσσωρεύονταν σε στρώματα που καλύπτονταν από φύλλα ή άχυρο, δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό ψυγεία πάγου των οποίων η χρήση μεταφέρθηκε και σε διαφορετικά γεωγραφικά πλάτη, μέχρι ακόμη και τις μέρες μας.
Μια ιστορική παράδοση αναφέρει ότι ο βασιλιάς Σολομώντας κατανάλωνε μεγάλες ποσότητες παγωμένων ροφημάτων ενώ και ο Μέγας Αλέξανδρος κατά τη διάρκεια των εκστρατειών του στην Ινδία είχε την αίτηση συνεχούς χιονιού που θα το κατανάλωνε μαζί με μέλι και φρούτα κατά τη διάρκεια των πορειών και των μαχών. Αυτό το στοιχείο δεν μας εκπλήσσει διότι οι αρχαίοι συνήθιζαν να πολεμούν με συγκεκριμένες τακτικές και μεγάλους χρόνους και άφηναν και διαλείμματα ώστε να ανασυνταχθούν και να ξεκουραστούν. Άλλοι μελετητές τοποθετούν τις απαρχές του παγωτού σε περίπου 3.000 χρόνια π.Χ και τις εντοπίζουν στους πληθυσμούς της Άπω Ανατολής, ειδικότερα στους Κινέζους.
Στη συνέχεια, από την Κίνα, με τις επιδρομές των Μογγόλων, το παγωτό έφτασε στην Ελλάδα και την Τουρκία, και από εκεί και στις υπόλοιπες χώρες της λεκάνης της Μεσογείου.
Στη συνέχεια, από την Κίνα, με τις επιδρομές των Μογγόλων, το παγωτό έφτασε στην Ελλάδα και την Τουρκία, και από εκεί και στις υπόλοιπες χώρες της λεκάνης της Μεσογείου.
Σίγουρα πολλοί είναι εκείνοι που μπόρεσαν να θαυμάσουν τις τοιχογραφίες με τις οποίες οι Αιγύπτιοι συνήθως διακοσμούσαν τους τοίχους των τάφων. Εκεί απεικόνιζαν με μεγάλη προσοχή στις λεπτομέρειες όλα όσα διεξάγονταν με τρόπο μαγικό στον άλλο κόσμο, μεταφέροντας με τον τρόπο αυτό, και στην άλλη ζωή, τις χαρές του τραπεζιού. Από αυτές τις απεικονίσεις που βρέθηκαν στους τάφους της Κοιλάδας των Βασιλέων ή στους τάφους μαστάμπα που αναδύονται από της άμμο της ερήμου Σαχάρα, βλέπουμε σκηνές από την καθημερινή ζωή και τις συνευρέσεις των Φαραώ.
Λίγοι, ωστόσο, γνωρίζουν ότι ανάμεσα στα πιο αγαπημένα πιάτα, και που ιδιαίτερα εκτιμούσαν μέσα στην απίστευτη ζέστη που ανέδυε η κοντινή έρημος, από τότε το κρύο γλυκό έκανε την εμφάνισή του με τη μορφή υποτυπώδους γρανίτας.
Λίγοι, ωστόσο, γνωρίζουν ότι ανάμεσα στα πιο αγαπημένα πιάτα, και που ιδιαίτερα εκτιμούσαν μέσα στην απίστευτη ζέστη που ανέδυε η κοντινή έρημος, από τότε το κρύο γλυκό έκανε την εμφάνισή του με τη μορφή υποτυπώδους γρανίτας.
Είναι σίγουρο ότι η συνήθεια να παγώνουν τα ροφήματα ήταν ήδη πολύ γνωστή στους αρχαίους Αιγύπτιους. Το κατάφερναν αυτό ανακινώντας μια βεντάλια που παρήγαγε πάγο με εξάτμιση μέσα σε δοχεία από άργιλο.
Η Κλεοπάτρα πρόσφερε στον Καίσαρα και τον Αντώνιο κάτι παρόμοιο με τη σύγχρονη γρανίτα ανακατεύοντας φρούτα και πάγο.
Οι Ρωμαίοι που είναι γνωστό ότι αγαπούσαν τα καλά εδέσματα, ετοίμαζαν το γνωστό “nivatae potiones”. Ο στρατηγός Κουίντο Φάμπιο Μάσιμο φαίνεται ότι ήταν ο πρώτος που εφηύρε τη συνταγή για το σορμπέ. Ο ιστορικός φιλόσοφος Κουίντο Μάσιμο Γκόρντο υποστηρίζει ότι ο πρώτος που εισήγαγε επίσημα στα δείπνα το παγωτό ήταν ο αυτοκράτορας Νέρωνας που το έτος 62 π.Χ. πρόσφερε στους καλεσμένους του ένα ρόφημα που αποτελείτο από τριμμένα φρούτα, μέλι και χιόνι. Η προμήθεια του χιονιού γινόταν τόσο από τις πλαγιές του Τερμινίλο, τόσο από την Έτνα όσο και από το Βεζούβιο. Η κατανάλωση ήταν τόσο μεγάλη που αυτό αποτέλεσε ένα προσοδοφόρο εμπόριο μέχρι την πτώση της Αυτοκρατορίας.
Η Κλεοπάτρα πρόσφερε στον Καίσαρα και τον Αντώνιο κάτι παρόμοιο με τη σύγχρονη γρανίτα ανακατεύοντας φρούτα και πάγο.
Οι Ρωμαίοι που είναι γνωστό ότι αγαπούσαν τα καλά εδέσματα, ετοίμαζαν το γνωστό “nivatae potiones”. Ο στρατηγός Κουίντο Φάμπιο Μάσιμο φαίνεται ότι ήταν ο πρώτος που εφηύρε τη συνταγή για το σορμπέ. Ο ιστορικός φιλόσοφος Κουίντο Μάσιμο Γκόρντο υποστηρίζει ότι ο πρώτος που εισήγαγε επίσημα στα δείπνα το παγωτό ήταν ο αυτοκράτορας Νέρωνας που το έτος 62 π.Χ. πρόσφερε στους καλεσμένους του ένα ρόφημα που αποτελείτο από τριμμένα φρούτα, μέλι και χιόνι. Η προμήθεια του χιονιού γινόταν τόσο από τις πλαγιές του Τερμινίλο, τόσο από την Έτνα όσο και από το Βεζούβιο. Η κατανάλωση ήταν τόσο μεγάλη που αυτό αποτέλεσε ένα προσοδοφόρο εμπόριο μέχρι την πτώση της Αυτοκρατορίας.
Ο Μεσαίωνας και οι Άραβες
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, εξαφανίστηκαν για λίγο διάστημα στη Δύση οι γεύσεις που σχετίζονταν με το παγωτό. Αλλά ήταν στην Ανατολή που ανακαλύφθηκε η εφεύρεση για το πάγωμα των χυμών φρούτων που τα τοποθετούσαν σε δοχεία που περιβάλλονταν από τριμμένο πάγο. Οι Άραβες έπαιξαν ένα ρόλο ακόμη πιο σημαντικό. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η λέξη σορμπέτο φαίνεται ότι προέρχεται από την αραβική λέξη «scherbet» (γλυκό χιόνι) ή από το εξίσου αραβικό, «sharber» (ρουφώ) το οποίο περνώντας από τα τούρκικα θα έδινε τη λέξη «chorbet» δηλαδή σορμπέ.
Οι Σταυροφόροι κατά την επιστροφή τους από τα Άγια Χώματα, εκτός από τα λάφυρα και τα τραύματα του πολέμου έφεραν στα τραπέζια των πλουσίων της Ευρώπης εκλεπτυσμένες συνταγές σορμπέ με βάση τα εσπεριδοειδή, τα μούρα και το γιασεμί που αμέσως διαδόθηκαν με μεγάλη επιτυχία.
Ο Μάρκο Πόλο προς το τέλος του XIIIου αιώνα, στο τέλος του ταξιδιού τους στην Ασία, έφερνε από την Κίνα νέες ιδέες για την τεχνητή ψύξη. Οι κινέζοι είχαν ανακαλύψει τον τρόπο να παράγουν πάγο όχι μόνο χρησιμοποιώντας το χιόνι του χειμώνα αλλά ανακατεύοντας το νερό με νιτρικό κάλιο.
Λέγαμε ότι τα σορμπέ κατά τον Μεσαίωνα εξαφανίστηκαν σχεδόν από τα τραπέζια όπως και άλλα φαγητά που εθεωρείτο ότι συμβόλιζαν το αμάρτημα, όπως και όλες οι γήινες χαρές. Κάθε εποχή φέρνει μαζί της και τις αντιθέσεις τις και ήταν ακριβώς μέσα στα μοναστήρια που γινόταν τα μεγαλύτερα τραπέζια και το σορμπέ συνέχιζε να κυκλοφορεί κρυφά, αρωματισμένο με όλες τις γεύσεις της Ανατολής.
Στα τέλη του 1300 άρχισε να αναδύεται από τις στάχτες του Μεσαίωνα η τέχνη της ζωής και της καλής διατροφής και η κατανάλωση των σορμπέ συνέχιζε αλλά σε μικρότερη ένταση, παρά τις οδηγίες για λιτότητα από τον πάπα και τον αυτοκράτορα που αγνοούνταν συστηματικά.
Οι Σταυροφόροι κατά την επιστροφή τους από τα Άγια Χώματα, εκτός από τα λάφυρα και τα τραύματα του πολέμου έφεραν στα τραπέζια των πλουσίων της Ευρώπης εκλεπτυσμένες συνταγές σορμπέ με βάση τα εσπεριδοειδή, τα μούρα και το γιασεμί που αμέσως διαδόθηκαν με μεγάλη επιτυχία.
Ο Μάρκο Πόλο προς το τέλος του XIIIου αιώνα, στο τέλος του ταξιδιού τους στην Ασία, έφερνε από την Κίνα νέες ιδέες για την τεχνητή ψύξη. Οι κινέζοι είχαν ανακαλύψει τον τρόπο να παράγουν πάγο όχι μόνο χρησιμοποιώντας το χιόνι του χειμώνα αλλά ανακατεύοντας το νερό με νιτρικό κάλιο.
Λέγαμε ότι τα σορμπέ κατά τον Μεσαίωνα εξαφανίστηκαν σχεδόν από τα τραπέζια όπως και άλλα φαγητά που εθεωρείτο ότι συμβόλιζαν το αμάρτημα, όπως και όλες οι γήινες χαρές. Κάθε εποχή φέρνει μαζί της και τις αντιθέσεις τις και ήταν ακριβώς μέσα στα μοναστήρια που γινόταν τα μεγαλύτερα τραπέζια και το σορμπέ συνέχιζε να κυκλοφορεί κρυφά, αρωματισμένο με όλες τις γεύσεις της Ανατολής.
Στα τέλη του 1300 άρχισε να αναδύεται από τις στάχτες του Μεσαίωνα η τέχνη της ζωής και της καλής διατροφής και η κατανάλωση των σορμπέ συνέχιζε αλλά σε μικρότερη ένταση, παρά τις οδηγίες για λιτότητα από τον πάπα και τον αυτοκράτορα που αγνοούνταν συστηματικά.
Ο Ruggeri από τη Φλωρεντία
Η «επίσημη» επιστροφή του κρύου γλυκού στα τραπέζια των ισχυρών γίνεται το 1500. Συνεχής εισροή από νέες ηπείρους φρούτων και άγνωστων φυτών και ειδών με τα πιο σπάνια αρώματα (κανέλα, κέδρο, πιπερόριζα, ζαφορά, γαρίφαλο, μοσχοκάρυδο) βάζει σύντομα σε πειρασμό τις ασκητικές θεωρίες ακόμη και των πιο λιτοδίαιτων. Αρκεί να σκεφτούμε ότι σε λίγες δεκαετίες η Αμερική προσέφερε στην Ευρώπη το καλαμπόκι, την πατάτα, τη ντομάτα, το φασόλι. Όταν έπειτα, προστέθηκε το τσάι, ο καφές, το κακάο, οι τελευταίες αντιστάσεις έσπασαν.Ξεκίνησαν θεωρητικές συζητήσεις, στη μόδα για εκείνη την εποχή, που έπειθαν ότι η φύση της σοκολάτας ήταν τέτοια που θα μπορούσαν να τη γεύονται ακόμη και στα χρόνια λιτότητας... Η χρήση του κρύου γλυκού εμπλουτίστηκε από τη δυνατότητα να προστεθούν αρώματα και υλικά που προέρχονταν από το Νέο κόσμο, επανεμφανίστηκε και άρχισε να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Ξέρουμε σίγουρα ότι στα πρώτα μισά του 1500, στην αυλή των μεδίκων της Φλωρεντίας, άρχισαν να εισάγονται και πάλι τα σορμπέ μέσα στις γιορτές και τα δείπνα. Αυτά στις αρχές έμοιαζαν με ένα είδος γρανίτας που αντικαταστάθηκε αργότερα από το γνωστό παγωτό, που γινόταν περιστρέφοντας το υγρό προς ψύξη μέσα σε πρωτογενείς συσκευές σορμπέ ανακατεμένο μέσα σε ξύλινα δοχεία γεμάτα σπασμένο πάγο και αλάτι, για τη διατήρηση μιας θερμοκρασίας σε διάφορους βαθμούς κάτω από το μηδέν.
Το μίγμα που προέκυπτε έμπαινε στη συνέχεια σε μεταλλικά καλούπια, που διατηρούσαν πολύ καιρό κάτω από τον πάγο, με μορφή πυραμίδας, γιγάντιων φρούτων, προβάτων, περιστεριών, και ξεκαλουπώνονταν τη στιγμή του γεύματος σε μεγάλους δίσκους, συμπληρώνοντας με αυτόν τον τρόπο τα μεγαλοπρεπή συμπόσια της εποχής. Ο πρώτος που εισήγαγε στην αυλή αυτήν την καινοτομία, ήταν κάποιος Ruggeri από τη Φλωρεντία, πωλητής κοτόπουλων και μάγειρας τον υπόλοιπο χρόνο. Συμμετείχε σε ένα διαγωνισμό που διοργάνωσαν οι άρχοντες της Φλωρεντίας και παρουσίασε το δικό του σορμπέ κατατροπώνοντας τους συνυποψηφίους του. Προκηρύχθηκε νικητής και από τότε έγινε διάσημος σε όλην την περιφέρεια.
Η Αικατερίνη των Μεδίκων, που ακριβώς εκείνη την περίοδο ετοιμαζόταν να παντρευτεί τον Enrico d’Orleans, και που το πεπρωμένο θα την ακολουθούσε στο Παρίσι, ήθελε τον Ruggeri μαζί της. Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η 20 Οκτωβρίου 1553, ημέρα του γάμου της Αικατερίνης, ήταν σίγουρα μια πολύ σημαντική ημερομηνία για την ιστορία της γαστρονομίας της Γαλλίας. Μαζί με εκείνη μεταφέρθηκε στο Παρίσι η πλούσια κουλτούρα της ιταλικής Αναγέννησης προκαλώντας μια βαθιά μεταρρύθμιση σε όλες τις τέχνες συμπεριλαμβανομένης και της κουζίνας. Μεταξύ των εντυπωσιακών καινοτομιών που συνόδευαν την πριγκίπισσα του 1500, και που κατέκτησαν σε λίγο χρόνο τη γαλλική αριστοκρατία, ήταν για την ακρίβεια και ο Ruggeri, ο πρώτος κατασκευαστής χειροποίητου παγωτού γνωστός στη σύγχρονη εποχή. Στο μεταξύ στη Φλωρεντία γινόταν γνωστή και μια άλλη προσωπικότητα, ο Bernardo Buontalenti, περίφημος καλλιτέχνης, ασυναγώνιστος ψυχαγωγός στις γιορτές του αρχιδούκα Cosimo I.
Σε αυτό το σημείο είναι που, κατά μία έννοια, το κρύο γλυκό απομυθοποιείται και αποτελεί μέρος της πραγματικής ιστορίας. Αυτό συμβαίνει όχι γιατί οι πληροφορίες που έχουμε μέχρι τώρα για τα γεγονότα των προκατόχων δεν είναι βάσιμες και τεκμηριωμένες, αλλά γιατί είναι πιο απλό να ανατρέξουμε στις πηγές που μαρτυρούν τη δραστηριότητα του Buontalenti, έναν τυπικό εκπρόσωπο της ιταλικής Αναγέννησης, έναν πολυτάλαντο άνθρωπο με ξεχωριστή δημιουργικότητα. Σε αυτόν τον πολυμήχανο και εφευρετικό άνθρωπο θα αναθέτονταν η ευθύνη να οργανώσει τους εορτασμούς για την υποδοχή μιας ισπανικής αποστολής κατά την οποία ο Cosimo I επιδίωκε να φέρει συμφέρουσες πολιτικές συμφωνίες.
Σε αυτό το σημείο είναι που, κατά μία έννοια, το κρύο γλυκό απομυθοποιείται και αποτελεί μέρος της πραγματικής ιστορίας. Αυτό συμβαίνει όχι γιατί οι πληροφορίες που έχουμε μέχρι τώρα για τα γεγονότα των προκατόχων δεν είναι βάσιμες και τεκμηριωμένες, αλλά γιατί είναι πιο απλό να ανατρέξουμε στις πηγές που μαρτυρούν τη δραστηριότητα του Buontalenti, έναν τυπικό εκπρόσωπο της ιταλικής Αναγέννησης, έναν πολυτάλαντο άνθρωπο με ξεχωριστή δημιουργικότητα. Σε αυτόν τον πολυμήχανο και εφευρετικό άνθρωπο θα αναθέτονταν η ευθύνη να οργανώσει τους εορτασμούς για την υποδοχή μιας ισπανικής αποστολής κατά την οποία ο Cosimo I επιδίωκε να φέρει συμφέρουσες πολιτικές συμφωνίες.
Ο Buontalenti δε σταμάτησε, προετοίμασε θεατρικές παραστάσεις στους κήπους και στον Άρνο, ένα μεγάλο θέαμα στο φρούριο Basso, πυροτεχνήματα άνευ προηγουμένου, όχι τυχαία οι συμπολίτες του τον είχαν παρονομάσει «Bernardo delle Girandole» και δοκιμάστηκε και στη μαγειρική τέχνη. Για να εκπλήξει ξανά τους συνδαιτυμόνες ετοίμασε μία αρωματική κρέμα με περγαμόντο, λεμόνια και πορτοκάλια, παγωμένη με ένα μίγμα της εφεύρεσής του. Οι ιστορικές μαρτυρίες της εποχής επιβεβαιώνουν ότι ήταν ο Buontalenti που επινόησε μια σημαντική καινοτομία στην τέχνη διατήρησης του χιονιού. Μέχρι τώρα το χιόνι συλλεγόταν κατά τις χιονοπτώσεις του χειμώνα και πρεσσαριζόταν μέσα σε κελάρια επενδυμένα με άχυρο για να το διατηρήσουν όσο περισσότερο γινόταν. Ο Bernardo εφηύρε ειδικές ημιυπόγειες κατασκευές, με έναν κενό χώρο γεμισμένο με φελλό και επενδυμένο με ξύλο και αυλάκια που επέτρεπαν το νερό να τρέχει σιγά σιγά με το λιώσιμο του πάγου. Οι κατασκευές αυτές βρίσκονταν έξω από τα τείχη της πόλης, και δόθηκε το όνομα «Οδός των Πάγων» σε έναν από τους δρόμους που υπάρχει μέχρι σήμερα.
Bernardo Buontalenti
Στο μεταξύ στη Φλωρεντία γινόταν γνωστή και μια άλλη προσωπικότητα, ο Bernardo Buontalenti, περίφημος καλλιτέχνης, ασυναγώνιστος ψυχαγωγός στις γιορτές του αρχιδούκα Cosimo I.
Σε αυτό το σημείο είναι που, κατά μία έννοια, το κρύο γλυκό απομυθοποιείται και αποτελεί μέρος της πραγματικής ιστορίας. Αυτό συμβαίνει όχι γιατί οι πληροφορίες που έχουμε μέχρι τώρα για τα γεγονότα των προκατόχων δεν είναι βάσιμες και τεκμηριωμένες, αλλά γιατί είναι πιο απλό να ανατρέξουμε στις πηγές που μαρτυρούν τη δραστηριότητα του Buontalenti, έναν τυπικό εκπρόσωπο της ιταλικής Αναγέννησης, έναν πολυτάλαντο άνθρωπο με ξεχωριστή δημιουργικότητα.
Σε αυτό το σημείο είναι που, κατά μία έννοια, το κρύο γλυκό απομυθοποιείται και αποτελεί μέρος της πραγματικής ιστορίας. Αυτό συμβαίνει όχι γιατί οι πληροφορίες που έχουμε μέχρι τώρα για τα γεγονότα των προκατόχων δεν είναι βάσιμες και τεκμηριωμένες, αλλά γιατί είναι πιο απλό να ανατρέξουμε στις πηγές που μαρτυρούν τη δραστηριότητα του Buontalenti, έναν τυπικό εκπρόσωπο της ιταλικής Αναγέννησης, έναν πολυτάλαντο άνθρωπο με ξεχωριστή δημιουργικότητα.
Σε αυτόν τον πολυμήχανο και εφευρετικό άνθρωπο θα αναθέτονταν η ευθύνη να οργανώσει τους εορτασμούς για την υποδοχή μιας ισπανικής αποστολής κατά την οποία ο Cosimo I επιδίωκε να φέρει συμφέρουσες πολιτικές συμφωνίες. Ο Buontalenti δε σταμάτησε, προετοίμασε θεατρικές παραστάσεις στους κήπους και στον Άρνο, ένα μεγάλο θέαμα στο φρούριο Basso, πυροτεχνήματα άνευ προηγουμένου, όχι τυχαία οι συμπολίτες του τον είχαν παρονομάσει «Bernardo delle Girandole» και δοκιμάστηκε και στη μαγειρική τέχνη. Για να εκπλήξει ξανά τους συνδαιτυμόνες ετοίμασε μία αρωματική κρέμα με περγαμόντο, λεμόνια και πορτοκάλια, παγωμένη με ένα μίγμα της εφεύρεσής του. Οι ιστορικές μαρτυρίες της εποχής επιβεβαιώνουν ότι ήταν ο Buontalenti που επινόησε μια σημαντική καινοτομία στην τέχνη διατήρησης του χιονιού.
Μέχρι τώρα το χιόνι συλλεγόταν κατά τις χιονοπτώσεις του χειμώνα και πρεσσαριζόταν μέσα σε κελάρια επενδυμένα με άχυρο για να το διατηρήσουν όσο περισσότερο γινόταν. Ο Bernardo εφηύρε ειδικές ημιυπόγειες κατασκευές, με έναν κενό χώρο γεμισμένο με φελλό και επενδυμένο με ξύλο και αυλάκια που επέτρεπαν το νερό να τρέχει σιγά σιγά με το λιώσιμο του πάγου. Οι κατασκευές αυτές βρίσκονταν έξω από τα τείχη της πόλης, και δόθηκε το όνομα «Οδός των Πάγων» σε έναν από τους δρόμους που υπάρχει μέχρι σήμερα.
Procopio De’ Coltelli
Δεν ήταν λιγότερο σημαντική η συμβολή του Francesco Procopio de Coltelli από τη Σικελία που, έναν αιώνα αργότερα, με την μοναδική «σορμπετερία» που είχε κληρονομήσει από τον παππού του, αντιμετώπισε την περιπέτεια ενός μεγάλου ταξιδιού στους δρόμους της Ιταλίας που είχαν γεμίσει με συμμορίτες που στόχευαν να κατακτήσουν το Παρίσι. Κάποιο εικάζουν ότι η καταγωγή του ήταν από το Παλέρμο ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι γεννήθηκε στην Acitrezza, ένα μικρό χωριό στα παράλια του Ιονίου στα βόρεια της Κατάνης. ο παππούς του, ο δον Φραντσέσκο, είχε αφιερώσει πολύ από τον ελεύθερο χρόνο του για να κατασκευάσει ένα ειδικό εργαλείο με το οποίο μπορούσε να παρασκευάσει τα διάσημα σορμπέ του που οι μουσουλμάνοι είχαν φέρει αιώνες πριν στο νησί. Και ο Procopio άργησε να ασχοληθεί συστηματικά και πολλές φορές άφησε κατά μέρος τη μηχανή για να επιστρέψει στη ζωή της θάλασσας μέχρι που έδωσε την οριστική καμπή στη ζωή του, ξεκινώντας για το Παρίσι με την ελπίδα να συναντήσει στην γαλλική πρωτεύουσα μεγαλύτερη αναγνώριση από εκείνη στην πατρίδα του.Ένιωθε πολύ αισιόδοξος γιατί είχε βελτιώσει την παραδοσιακή σύνθεση του σορμπέ με δύο καινοτομίες: τη ζάχαρη αντί για το μέλι, σύμφωνα με την αραβική συνταγή και το αλάτι που αναμιγμένο με τον πάγο στις αντίστοιχε αναλογίες, αύξανε σημαντικά τη διάρκεια. Οι προβλέψεις του ήταν βάσιμες, το 1660 άνοιξε το πρώτο του καφέ-όπου πωλούσε και παγωτά στη πρωτεύουσα. Ο Λουδοβίκος ο 14ος , ο βασιλιάς Ήλιος εκθείασε δημόσια τα προϊόντα του συμβάλλοντας αρκετά στην αύξηση της επιτυχίας του. Στη συνέχεια αποφάσισε να μεγαλώσει τον χώρο του και μεταφέρθηκε στην οδό Ancienne Comédie Française, όπου άνοιξε ένα καφέ στο οποίο έδωσε το όνομά του “Café Procope”. Αυτό ήταν που τελικά θα γινόταν ένα από τα πιο διάσημα καφέ της Ευρώπης. Αυτή η επιτυχία επισφραγίστηκε ακόμη περισσότερο όταν ο Coltelli, που έκανε γαλλικό το όνομά του και το μετέτρεψε σε «François Procope De Couteaux», προσκλήθηκε στις Βερσαλλίες για πάρει ο ίδιος από τα χέρια του βασιλιά, την πιο σημαντική αναγνώριση της εποχής την «πατέντα» που σήμαινε το σχεδόν αποκλειστικό δικαίωμα παρασκευής της σπεσιαλιτέ του «παγωμένου νερού» (τη σημερινή γρανίτα), τα «παγωτά φρούτων», τα «λουλούδια γλυκάνισου και κανέλας», το «παγωτό με χυμό λεμονιού», με «χυμό πορτοκαλιού», με «κρέμα παγωτού", «σορμπέ φράουλας» και τις σπεσιαλιτέ του.
Ο Coltelli δεν ήταν ο μοναδικός ιταλός παγωτοποιός που είχε μεγάλη επιτυχία στο Παρίσι: ο Tortoni ίδρυσε το διάσημο καφέ «Café Napolitainse» μέρος πολύ γνωστό ο οποίο άρεσε και στον Ροσίνι.
Είμαστε πλέον στις αρχές του 1700, το κρύο γλυκό έχει πλέον παγιωθεί σε όλες τις αυλές και τις πρωτεύουσες της Ευρώπης καθώς και στα πιο ονομαστά καφέ της Βενετίας, του Τορίνο, της Νάπολης και του Παλέρμο, το ειδικά μενού με βάση το παγωτό γινόταν ανάρπαστα.
Αλλά ήταν τελικά η Αμερική και ειδικότερα οι ΗΠΑ το μέρος όπου το παγωτό έκανε μεγάλη επιτυχία. Και αυτό το επίτευγμα οφείλεται σε έναν άλλο Ιταλό τον Giovanni Bosio από τη Γένοβα, που από το 1770 άνοιξε στη Νέα Υόρκη το πρώτο παγωτατζίδικο. Στο μεταξύ στο Μιλάνο, είχε γίνει πολύ της μόδας το “Cecco Beppe”: παγωτό με καφέ και πορτοκάλι (τα χρώματα της σημαίας των Αψβούργων) στο οποίο έχει δοθεί το όνομα του αυτοκράτορα ενώ στον οίκο της Μαρκησίας Spedaletti, μεγάλης θαυμάστριας του Γαριβάλδη και ένθερμη υποστηρίκτρια της ένωσης της Ιταλίας, σερβίρονταν τρίχρωμα σορμπέ με φιστίκι, λεμόνι και αμαρένα.
Η σύγχρονη ιστορία
Το 1906 στα καφέ του Μιλάνου έκαναν την εμφάνισή τους οι «parigine» (ή «nuvole»), πού παρασκευάζονταν από ένα μέρος παγωτού ανάμεσα σε δύο βάφλες στρόγγυλες, τετραγωνισμένες ή ορθογώνιες.
Η ονομασία τους προέρχεται από τον εφευρέτη τους, κάποιον Giovanni Torre από την Bussana, μια παλιά συνοικία του Σαν Ρέμο, που επιστρέφοντας από το Παρίσι εφηύρε την κινητή πώληση παγωτών. Ήταν η αρχή του αιώνα που έφερε τους ιταλούς παγωτοποιούς, κυρίως από την περιοχή του Βένετο να κατακτήσουν «γλυκά» την Κεντρική Ευρώπη.
Η Αυστρία και η Γερμανία ειδικότερα ήταν οι χώρες που είδαν πρώτες την υπαίθρια πώληση παγωτών, μια παράδοση που συνεχίζει μέχρι σήμερα και έχει αποκτήσει μεγάλη οικονομική σημασία. Σήμερα, τα μικρά υπαίθρια οχήματα έχουν αντικατασταθεί από πάνω από 5.000 «παγωτατζίδικα» κυρίως στις γερμανόφωνες χώρες αλλά και στην Ολλανδία και σε άλλες χώρες του βορρά, που ανοίγουν από το μήνα Φεβρουάριο – Μάρτιο και απασχολούν περίπου 15.000 εργαζόμενους, κυρίως Ιταλούς.
Αλλά η πιο σημαντική χρονιά που επέτρεψε να γίνει και η καμπή στην παραγωγή του παγωτού ήταν το 1927, όταν ο Otello Cattabriga από τη Μπολόνια, κατασκεύασε την πρώτη αυτόματη παγωτομηχανή κάτι που επέτρεψε και στο "ασθενές φύλλο" να εισέλθει στα εργαστήρια παραγωγής (καθώς εξαλείφτηκε η εξαντλητική εργασία που μόνο οι άντρες μπορούσαν να κάνουν). Τα υπόλοιπα είναι πλέον γνωστά, η εξέλιξη των τελευταίων δεκαετιών μας φέρνει στη σημερινή κατάσταση αλλά θα πρέπει να θυμηθούμε πως ανάμεσα στις δεκαετίες 50 και 60 το χειροποίητο παγωτό κινδύνευσε να εξαφανιστεί.
Η ορμητική εισβολή του βιομηχανοποιημένου παγωτού με τις διαφημίσεις του και τα δανεικά στερεότυπα του χειροποίητου παγωτού παραλίγο να εξαλείψουν εντελώς την πραγματική χειροποίητη παραγωγή. Ευτυχώς, το έργο ενός συνδικάτου Παγωτοποιών που ήθελαν να διασφαλίσουν την τέχνη τους αλλά και την ιστορία ενός μοναδικού και ανεπανάληπτου προϊόντος, σύμβολο της Ιταλίας μαζί με την πίτσα και τα μακαρόνια, επανέφερε την αναγέννηση του παγωτού και από μερικές χιλιάδες σημεία χειροποίητου παγωτού, σήμερα στην Ιταλία υπάρχουν είκοσι-πέντε χιλιάδες, ένα ρεκόρ γνωστό σε όλο τον κόσμο.
patagonia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου