Ο Σαβοναρόλα στη Φερράρα
Ποιος ήταν όμως αυτός ο μοναχός που σημάδεψε την ιστορία μιας πόλης, που εκείνη την εποχή δημιουργούσε και ζούσε την λαμπρότερη στιγμή της Ιταλικής Αναγέννησης; Και πως μπόρεσε να επαναφέρει την μεσαιωνική δυσειδαιμονία και τη θρησκοληψία σε μια πόλη που κυκλοφορούσαν καλλιτέχνες όπως ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι και ο Μποτιτσέλι;
9 Απριλίου 1492: O Λαυρέντιος
ο Μεγαλοπρεπής αφήνει στην Φλωρεντία την τελευταία του πνοή. Λίγο πριν πεθάνει
ο ηγούμενος του Αγίου Μάρκου, Τζιρόλαμο Σαβοναρόλα αρνείται να του δώσει άφεση
αμαρτιών, λένε μάλιστα ότι του έδωσε την κατάρα του.
1 Νοεμβρίου 1494: Ένα τεράστιο γεράκι
πετάει πάνω από την Πιάτσα Σινιορία της Φλωρεντίας, χτυπάει με δύναμη πάνω στην
πόρτα του Παλάτσο Βέκκιο και πέφτει νεκρό. Ο ίδιος αυτός μοναχός προφητεύει
συμφορές και τρομοκρατεί το λαό για την επερχόμενη ''μάστιγα του Θεού''. Για
τέσσερα χρόνια γίνεται ο κυρίαρχος και ο αναμορφωτής της πόλης.
23 Μαίου 1498: Mια αγχόνη
και μια πυρά στήνεται στο κέντρο της πλατείας. Ο λαός της Φλωρεντίας έχει
αποφασίσει για το τέλος του.
Ποιος ήταν
όμως αυτός ο μοναχός που σημάδεψε την ιστορία μιας πόλης, που εκείνη την εποχή
δημιουργούσε και ζούσε την λαμπρότερη στιγμή της Ιταλικής Αναγέννησης; Και πως
μπόρεσε να επαναφέρει την μεσαιωνική δυσειδαιμονία και τη θρησκοληψία σε μια
πόλη που κυκλοφορούσαν καλλιτέχνες όπως ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Λεονάρντο ντα
Βίντσι και ο Μποτιτσέλι;
O Τζιρόλαμο Σαβοναρόλα γεννήθηκε στη Φερράρα το 1452, από οικογένεια ευγενών
με αυστηρές θρησκευτικές αντιλήψεις. Σπούδασε ιατρική, φιλοσοφία, ζωγραφική και
μουσική, οι σπουδές του όμως στη θεολογία ήταν μάλλον αυτές που καθόρισαν την
προσωπικότητά του και τη ζωή του. Σαν ιεροκύρηκας - με μεγάλο ταλέντο στη
ρητορική- άρχισε τα φλογέρά του κηρύγματα εντός και εκτός Φλωρεντίας. Η μεγάλη
όμως επίδραση που άσκησε στο λαό της πόλης, ήταν όταν τα κηρύγματά του μπερδεύτηκαν
με τις προφητείες του και μάλιστα όταν αυτές άρχισαν να βγαίνουν αληθινές : ο
θάνατος του Λαυρέντιου των Μεδίκων, ο θάνατος του πάπα Ιννοκέντιου Η΄και κυρίως
η κατάληψη της πόλης από του Γάλλους. Στόχος των κηρυγμάτων του ήταν η διαφθορά
της εξουσίας των Μεδίκων, η διαφθορά και η ακολασία της εκκλησίας και κυρίως
του πάπα Αλέξανδρου Βοργία. Στόχος του ήταν επίσης οι καλλιτέχνες και τα έργα
τους. Για τον Σαβοναρόλα η τέχνη υπηρετούσε την ματαιοδοξία των ανθρώπων. Τα
μυθολογικά θέματα, η απεικόνιση των γυμνών σωμάτων ακόμα και ο τρόπος απεικόνισης της Παναγίας -ως ''πόρνη'' όπως
πίστευε-προσέδιδε στα έργα τέχνης ειδωλολατρικό χαρακτήρα και γι' αυτό το λόγο
έπρεπε να καταστραφούν.
Όταν το 1494 ο Κάρολος Η' βρίσκεται προ των
πυλών της Φλωρεντίας, οι κάτοικοι διώχνουν κακήν κακώς τον Πέτρο των Μεδίκων
και ο Σαβοναρόλα αναλαμβάνει το ρόλο του διαπραγματευτή της παράδοσης της πόλης
αλλά κυρίως το ρόλο του αναμορφωτή της. Αυτή είναι η δική του ώρα για να
μετατρέψει την πόλη της ματαιοδοξίας και της διαφθοράς σε μια χριστιανική πόλη
με πολίτευμα δημοκρατικό - θεοκρατικό. Δεν έλλειψαν όμως και οι ακρότητες: όταν
η πόλη καταλήφθηκε από τους Γάλλους, έστειλε 1.000 εφήβους ντυμένους στα λευκά,
να τριγυρίζουν στην πόλη δερνοντας τις πόρνες, τις ''ακάλυπτες'' γυναίκες και
όσους ήταν ντυμένοι με πολυτέλεια. Το αποκορύφωμα ήταν το 1497, όταν οργάνωσε
την ''πυρά της ματαιοδοξίας'' : στο κέντρο της πλατείας της πόλης οι οπαδοί του
συγκέντρωσαν και έκαψαν έργα τέχνης, βιβλία, μουσικά όργανα, αντικείμενα
καλλωπισμού και γενικά ότι θεωρούσαν ότι εξυπηρετούσε την ανθρώπινη
ματαιοδοξία.
Στην πόλη
επικρατούσε κοινωνικός αναβρασμός ,ακόμα και τα κατώτερα λα'ι'κά στρώματα ήταν
δυσαρεστημένα από τα σκληρά μέτρα διακυβέρνησης, οι πολίτες είχαν χωριστεί σε
''λυσσασμένους'' και ''ολοφυρόμενους'', ο πάπας Αλ. Βοργίας τον είχε αφορίσει
και απειλούσε με αφορισμό ολόκληρη την πόλη. Οι Μέδικοι, ο πάπας και οι
Φραγκισκανοί μοναχοί συνομωτούσαν εναντίον του.
Ένας δικός
του συνεργάτης -μοναχός κι αυτός- τον προκάλεσε δημόσια να αποδείξει την
''αλήθεια'' του με τη δοκιμασία της πυράς. Όταν αυτός αρνήθηκε, το εξαγριωμένο
πλήθος εισέβαλε στο μοναστήρι και τον παρέδωσε στη δικαιοσύνη.
Η τελευταία
σελίδα της ζωής του γράφτηκε στο κέντρο της Πιάτσα Σινιορία : απαγχονίστηκε και
κάηκε από την πυρά που ο ίδιος είχε στήσει μερικά χρόνια πριν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου