«Η ιστορία της Malala» της Viviana Mazza

«La storia di Malala»  di Viviana Mazza

Παρουσίαση: Γιώργος Μυλωνάς 

   Στο βιβλίο, η αφήγηση αρχίζει από… το τέλος, με την απόπειρα δολοφονίας που δέχθηκε η Μαλάλα τον Οκτώβρη του 2012, κατά την επιστροφή της στο σπίτι με σχολικό λεωφορείο, όταν ένας φανατικός ισλαμιστής την ανάγκασε να κατέβει από το όχημα που επέβαινε και την πυροβόλησε.        Η σφαίρα την πέτυχε στο κεφάλι.

   Τρία χρόνια πριν, το 2009, η περιοχή όπου ζούσε η Μαλάλα, πλήττεται από τα δεινά του πολέμου μεταξύ φανατικών, τα οποία συνοδεύονται από μια σειρά από απαγορεύσεις προς τις γυναίκες.
Αυτοί οι φανατικοί, οι «υπερασπιστές του Κορανίου», θεωρούσαν ότι είχαν δικαίωμα ανά πάσα στιγμή να πάρουν το νόμο στα χέρια τους, ακόμα και να αφαιρέσουν ζωές, όπου και όταν αυτοί το κρίνουν απαραίτητο. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ο Maulana Fazlullah αρχηγός των Ταλιμπάν στην κοιλάδα Swat, θα δώσει ένα τελεσίγραφο προς όλα τα κορίτσια και τις οικογένειές τους: μπορούν να πηγαίνουν στο σχολείο ως τις 15 Ιανουαρίου. Μετά το πέρας αυτής της ημερομηνίας … αλλοίμονο τους. Αρχίζει λοιπόν η αντίστροφη μέτρηση για τη Malala και τις συμμαθήτριές της. Μένουν εννιά, οκτώ, εφτά, έξι ημέρες… Όσο περνάει ο καιρός, οι απαγορεύσεις γίνονται όλο και πιο αυστηρές.

    Ο πατέρας της Μαλάλα, ιδιοκτήτης του σχολείου, θα κάνει ότι μπορεί για να το κρατήσει ανοιχτό, παρά τις απειλές των Ταλιμπάν. Θα του προταθεί να τοποθετηθεί μία φρουρά από στρατιώτες μπροστά από το σχολείο με σκοπό την προστασία των μαθητριών, αλλά εκείνος θα την αρνηθεί ευγενικά λέγοντας: «εάν θέλουν οι Ταλιμπάν με τη βία να μας κλείσουν το σχολείο, εγώ δεν θέλω να το κρατήσω ανοιχτό με τη βία».

   Μετά από μία σειρά από ταξίδια στο εσωτερικό της χώρας κατά τη διάρκεια διακοπών, μαζί με την οικογένειά της, η Μαλάλα επιστρέφει στο σχολείο το Φεβρουάριο του 2009. Ο Maulana Fazlullah ανακοινώνει στο ραδιόφωνο ότι οι μαθήτριες μπορούν να συνεχίσουν να πηγαίνουν στο σχολείο μέχρι τις 17 Μαρτίου, με την προϋπόθεση ότι θα καλύπτουν όλο το σώμα τους με μπούρκα.

    Ακολουθεί μία περίοδος εξορίας από το Μάιο έως τον Ιούλιο του 2009. Η οικογένεια αναγκάζεται να εγκαταλείψει την κοιλάδα του Swat μαζί με πάρα πολλούς άλλους συμπολίτες τους. Πάνω από δύο εκατομμύρια κάτοικοι αφήνουν τα σπίτια τους για να καταφέρουν να επιβιώσουν. Την ίδια στιγμή ένας από τους αρχηγούς των Ταλιμπάν, ζητά το κεφάλι του πατέρα της Malala.

Μετά από τρεις μήνες εξορία η οικογένεια επιστρέφει στην κοιλάδα Swat. Πιστεύουν πως έχουν νικήσει. Μπαίνοντας στην Mingora δεν μπορούν να πιστέψουν σε αυτό που βλέπουν: δεν υπάρχει κανείς, είναι όλα νεκρά και καταστραμμένα!  

   Φαίνεται πως όλα έχουν τελειώσει. Οι Ταλιμπάν έχουν υποχωρήσει στα βουνά. Όμως πρόκειται για μία εύθραυστη ειρήνη βασισμένη στα όπλα. Τι θα συμβεί όταν αποσυρθούν οι στρατιώτες; Η Μαλάλα έχει έτοιμη την απάντηση: «αν με πλησιάσει ένας Ταλιμπάν, θα βγάλω ένα από τα σανδάλια που φορώ και θα τον αρχίσω στα χαστούκια».

   Το καλοκαίρι του 2012 ο πατέρας της θα δεχτεί μία ακόμα απειλή. Η κυβέρνηση θα προσφερθεί να προστατεύσει το σχολείο αλλά και πάλι ο πατέρας της θα το αρνηθεί.  

   Επιστρέφουμε στον καιρό της δολοφονίας. Λίγες μέρες μετά το συμβάν, 16 Οκτωβρίου 2012: μόλις έχει ανοίξει τα μάτια της. Βρίσκεται σε ένα νοσοκομείο της Αγγλίας, στο Birmingham.  Βγαίνοντας, αρχίζει μία νέα ζωή. Είναι ευτυχισμένη όταν φορά τη νέα μπλε ποδιά της.     

   Τώρα πηγαίνει στο Λύκειο. Ίσως πάρει πολύ χρόνο, ίσως διασχίσουν τον ουρανό πολλά φεγγάρια. Πάντα όμως οι φίλες της που έμειναν πίσω στο Πακιστάν θα περιμένουν την επιστροφή της.    

   Μπορεί να μην κατάφερε να κερδίσει τελικά το Νόμπελ ειρήνης, όμως το πρώτο πράγμα που σκέφτηκε μετά από ένα βραβείο που της απέμεινε το Πακιστανικό κράτος ως παρηγοριά, ήταν να πει στον πατέρα της με τα λεφτά του βραβείου να αγοράσουν ένα νέο σχολικό.

   Μέσα από το δράμα που βίωσε η Μαλάλα, βλέπουμε μία νεαρή κοπέλα που κάνει σχέδια για το μέλλον. Είναι ένα κορίτσι που θέλει να ζήσει ελεύθερο, θέλει να δει τα όνειρά του να πραγματοποιούνται, δε σταματά να ελπίζει για το μέλλον παρότι ο πόλεμος μαίνεται τριγύρω του.

Όπως γράφει η ίδια η συγγραφέας: «η Μαλάλα είναι ένα κορίτσι που κάποτε ονειρευόταν να δει τον τόπο της ελεύθερο από τα αρπακτικά νύχια των Ταλιμπάν και τα κορίτσια να μπορούν να ζουν ανέμελα όπως πετούν οι πεταλούδες. Τα όνειρά της έγιναν πραγματικότητα: είναι ευτυχισμένη, ευτυχισμένη, ευτυχισμένη».

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ

   Η Μαλάλα Γιουσαφζάι, δεν είναι απλά ένα κορίτσι από το Πακιστάν: είναι ένα ζωντανό παράδειγμα θάρρους για όλα τα κορίτσια στον κόσμο.

    Μέσα στο blog της, που διαχειριζόταν για λογαριασμό του BBC, περιέγραφε την καθημερινή ζωή των γυναικών σε αυτή την ασιατική χώρα, τις αδικίες, τις ταπεινώσεις και τους εξευτελισμούς που αυτές υφίστανται. Μέσω λοιπόν αυτού του blog, αγωνιζόμενη για την κατάκτηση ίσων δικαιωμάτων των δύο φύλων στην εκπαίδευση, η νεαρή μαθήτρια κατάφερε να γίνει σύμβολο ενάντια στην καταπίεση των γυναικών στη χώρα της.

    Στις 12 Ιουλίου 2013, στα δέκατα έκτα γενέθλιά της, η Μαλάλα κλήθηκε να δώσει μια ομιλία στα Ηνωμένα Έθνη, με σκοπό να τονίσει τη σημασία της εκπαίδευσης ως εργαλείο της γυναικείας χειραφέτησης, καθώς και μιας πιο ελεύθερης και δίκαιης κοινωνίας. Σήμερα θεωρείται ως ένας από τους 100 σημαντικότερους ανθρώπους για τη χρονιά που διανύουμε, σύμφωνα με το περιοδικό Time. Για το λόγο αυτό προτάθηκε και για το σπουδαιότερο βραβείο όλων, το Νόμπελ Ειρήνης για το έτος 2013.

   Μαζί με την ιστορία, εντύπωση προκαλούν οι εικόνες που συνοδεύουν το βιβλίο, το οποίο διαβάζεται μέσα σε λίγες ώρες. Βασικό της μέλημα της συγγραφέως είναι να κάνει όσο πιο κατανοητό γίνεται το περιεχόμενό του και να ευαισθητοποιήσει τον αναγνώστη.

    Το βιβλίο αγγίζει αμέσως τον αναγνώστη με την απλότητα και τη σαφήνεια που το διακρίνει, παρόλο που διαχειρίζεται πολύ σοβαρά και πολύπλοκα θέματα που προκύπτουν μέσα από δύσκολες καταστάσεις. Ένας που θα αρχίσει την ανάγνωσή του, αποκλείεται να το αφήσει στη μέση. Και είναι σχεδόν σίγουρο ότι μετά την ανάγνωσή του θα το προτείνει σε κάποιο φίλο του.