Τεφτέρι, ένα βιβλίο για το ρεμπέτικο και την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, από τον Vinicio Capossela

Η Ελλάδα του χθες και του σήμερα, μέσα από τα μάτια ενός ιταλού τροβαδούρου

Το Τεφτέρι (εκδόσεις:  il Saggiatore – le Silerchie, 2013)  είναι ένα βιβλίο που έγραψε Vinicio Capossela  (ο ιταλός Tom Waits ή ο σύγχρονος Fabrizio De Andre’) για το ρεμπέτικο, το κατεξοχήν ελληνικό μουσικό είδος. 

Ο ιταλός καλλιτέχνης γνωστός για τη μεγάλη αγάπη που έχει για την Ελλάδα, μετά την τεράστια επιτυχία που είχε η τελευταία του δισκογραφική δουλειά με τίτλο  «rebetiko gymnastas» (ρεμπέτικη γυμναστική!)  έγραψε ένα βιβλίο για το ρεμπέτικο συνδέοντάς το με όλα αυτά που βιώνουμε σήμερα. Λέει μέσα στο βιβλίο του ότι : «έχουμε ανοιχτούς λογαριασμούς με τους  Έλληνες, αφού όλη η ανθρωπότητα χρωστάει στην Ελλάδα».  Γι’ αυτό άλλωστε και ο δευτερεύων τίτλος του βιβλίου του είναι  «το βιβλίο των εκκρεμών λογαριασμών».

Ο καλλιτέχνης, μέσα από 2 ταξίδια που έκανε στην Ελλάδα, το πρώτο το 2012 κατά τη διάρκεια του ελληνορθόδοξου Πάσχα και το δεύτερο λίγο αργότερα κατά τη διάρκεια των βουλευτικών εκλογών απαντά σε όλα αυτά που λέγονται στη γείτονα χώρα για την Ελλάδα: Συχνά ακούγονται δηλώσεις όπως  «Δεν  είμαστε η Ελλάδα», «Δεν θα έχουμε την τύχη της Ελλάδας», κλπ. Ο Capossela λέει πάνω σ’ αυτά: «Τι κρίμα. Πράγματι, δεν είμαστε η Ελλάδα. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο Την έχουμε ανάγκη».

Με όχημα το ρεμπέτικο, ο Vinicio διεισδύει στο εσωτερικό της Ελλάδας, μίας  χώρας που δοκιμάζεται  από την οικονομική κρίση του χρηματοπιστωτικού καπιταλιστικού συστήματος που ίσως οδηγήσει στο τέλος του καταναλωτισμού. Όπως δηλώνει ο ίδιος ο συγγραφέας « η Ελλάδα έχασε το σπάσιμο των πιάτων και τα σιγαρέτα Σαντέ». Μίας Ελλάδα που χάνεται πίσω από το κιτς μιας εισαγόμενης υποκουλτούρας, θυγατέρα της κάκιστης τηλεόρασης. Σε αυτή την κουλτούρα έχει υποταχθεί η χώρα μας. Τότε λοιπόν έρχεται το ρεμπέτικο και η έρευνα των ταβερνών και λοιπών χώρων στους οποίους μπορεί αυτή η μουσική να εκφραστεί.

«Μου αρέσει πολύ αυτή η μουσική γιατί με κάνει να πονάω» εξομολογείται ο Capossela.  

O Capossela κάνει μία σύντομη αναφορά και στο πολιτικό σκηνικό της χώρας, για τα κόμματα που μας οδήγησαν στην καταστροφή αλλά και για την αλματώδη άνοδο ενός άκρως επικίνδυνου εθνικισμού, που βρίσκει πρόσφορο έδαφος και έκφραση μέσα από το κόμμα της Χρυσής Αυγής.

Ο Capossela δεν θα μπορούσε φυσικά να παραλείψει τη μεγάλη σημασία που έπαιξε για τη διάδοση αυτής της μουσικής  το μπουζούκι, ένα όργανο που δεν είναι ούτε δυτικής ούτε ανατολικής προέλευσης,  ένα όργανο που στην πραγματικότητα ενώνει τη Δύση με την Ανατολή. Μα αυτό ακριβώς δεν είναι και η Ελλάδα;