Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2016

Το “ΟΧΙ” του ΄40 απ’ την πλευρά της RAI STORIA και η πραγματικότητα της Πάρου.

συντρίμια 1940, Παύλος Βρέλλης
γράφει ο Γιώργος Καπαρός
Μερικές δεκαετίες πριν η μεγαλομανία των ηγετών της Ευρώπης οδηγούσε σε παγκόσμιους πολέμους.
Μετά τη φρίκη του 2ου παγκοσμίου πολέμου, η Ευρώπη αποφάσισε να συνεργαστεί στο εσωτερικό της και δημιούργησε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολλοί όμως, μάλλον ξέχασαν και σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση απειλείται με διάλυση και με νέες διαμάχες αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα η κρίση χρέους.
 Έχει ενδιαφέρον να δούμε τις απόψεις των Ιταλών σύμφωνα με πρόσφατο ντοκιμαντέρ της RAI STORIA.
Οι Ιταλοί παρ’ όλο που σε πολλά συμπεριφέρονται σαν εμάς (“una faccia, una razza”), δεν διστάζουν να ασκήσουν αυστηρή αυτοκριτική. Πχ την δεκαετία του ΄90 διέλυσαν όλα τα πολιτικά κόμματα όταν αποκαλύφτηκε πως ενισχυόταν οικονομικά από επιχειρηματίες. Στην Ελλάδα κάτι τέτοιο φαίνεται να μην μας ενοχλεί και να το θεωρούμε ”φυσιολογικό”. Οι Ιταλοί δεν δίστασαν να υποβιβάσουν την Juventus μόνον με ενδείξεις ενοχής, την εποχή που έπαιρνε το ένα πρωτάθλημα μετά το άλλο. Στην Ελλάδα θεωρούμε φυσιολογικό μια ομάδα να παίρνει το πρωτάθλημα για περίπου 20 συνεχόμενα χρόνια!
Το ντοκιμαντέρ της RAI STORIA με τίτλο “Ο πόλεμος στα Βαλκάνια” (La guerra nei Balcani) καταγράφει την προσπάθεια του Μουσολίνι να καταλάβει την Ελλάδα. Αναφέρω μερικά χαρακτηριστικά σημεία:
Το Φασιστικό καθεστώς χαρακτήριζε ως «σχολική εκδρομή» το εγχείρημα αυτό και έδωσε την ελληνική κυβέρνηση του Μεταξά, μόλις 3 ώρες διορία για να αποδεχθεί την πρόταση της κατάληψης μερικών στρατηγικών σημείων της ελληνικής επικράτειας. Η ήττα των ιταλικών στρατευμάτων στην Αλβανία που ακολούθησε, θα προκαλέσει τη γέννηση του αντι-φασισμού στην Ιταλία. Οι Ιταλοί συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν μια “μεγάλη δύναμη” και εύλογα αναρωτήθηκαν “γιατί κηρύξαμε τον πόλεμο στην Ελλάδα;”.
-Βλέποντας τον χειμωνιάτικο καιρό από το παράθυρο, ο Τσιάνο είπε στον Μουσολίνι: «Ποιος ξέρει τι κάνουν οι στρατιώτες μας στην Αλβανία, μπορεί να πεθαίνουν από το κρύο” και εκείνος απάντησε: “καλύτερα, έτσι θα επιβιώσουν οι πιο δυνατοί και θα βελτιωθεί η ιταλική φυλή»!
-Στην Αλβανία έχασαν τη ζωή τους περίπου 150.000 Ιταλοί στρατιώτες και περίπου 80.000 Έλληνες.
-Η εικόνα που δημιουργήθηκε στη μεταπολεμική περίοδο των «κακών Γερμανών και των καλών Ιταλών» δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Ακόμη και οι Ιταλοί πυροβόλησαν ομήρους και σκότωσαν αμάχους. Επίσης, είναι υπεύθυνοι για την εκμετάλλευση χιλιάδων Ελληνίδων που εξαναγκάστηκαν στην πορνεία για να γλιτώσουν απ’ την πείνα!
-Παρουσιάστηκε έγγραφο που στάλθηκε από τον στρατηγό Robotti σχετικά με την ανεπαρκή αντιμετώπιση της αντίστασης στη Γιουγκοσλαβία και το οποίο τελειώνει με τη φράση-μομφή “σκοτώνετε πολύ λίγους”!
-Φοβερός λιμός εξαιτίας της οικονομικής πολιτικής που επέβαλαν οι κατακτητές στην κυβέρνηση της Αθήνας (σημείωση δική μου: περίπου όπως συμβαίνει και σήμερα). Ο λιμός προκάλεσε περίπου 250-300000 θύματα στην Ελλάδα.
-Είναι μύθος ότι η αντίσταση ήταν εναντίον των Γερμανών. Ακόμη και οι Ιταλοί είναι ένοχοι άδικων θανάτων, καταπίεσης και κτηνωδιών. Γίνεται λόγος για “την αγάπη του Ιταλικού Στρατού για την Ελλάδα και για τις γυναίκες της” ξεχνώντας τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν.
-Το 1953 ο διευθυντής του περιοδικού “Cinema Νuovo” Guido Aristarcho και ο σεναριογράφος Renzo Renzi καταδικάστηκαν σε φυλάκιση 45 ημερών από το στρατοδικείο, για «προσβολή του κύρους των ενόπλων δυνάμεων». Το έγκλημά τους ήταν το ότι προτίθεντο να γυρίσουν μια ταινία με το όνομα “Η στρατιά Σ’ΑΓΑΠΩ” σχετικά με την συμπεριφορά των Ιταλών στρατιωτών στην Ελλάδα. Η ταινία δεν προβλήθηκε ποτέ.
-Λέγεται ότι οι Ιταλοί ήταν οι λιγότερο βάναυσοι και βίαιοι κατακτητές, αλλά υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για περισσότερη έρευνα και καλύτερη κατανόηση των γεγονότων.
Παρά την αυστηρή αυτοκριτική των Ιταλών, η συμπεριφορά τους ουδέποτε παραλληλίστηκε με εκείνη των Γερμανών. Σαφείς πληροφορίες έχουμε από την Πάρο με σημαντική την συμβολή και των ημερολογίων της Αντιγόνης Ζουμή-Καπαρού. Τα ημερολόγια αυτά προορίζονταν για προσωπική χρήση και συνεπώς θα πρέπει να χαρακτηριστούν ειλικρινή. Η νεαρή τότε Αντιγόνη μπορούσε να συνεννοηθεί στα Ιταλικά με αποτέλεσμα κάποιες φορές οι Ιταλοί να ζητήσουν την βοήθειά της ως διερμηνέα. Συνεπώς, έζησε πολλά γεγονότα από κοντά.
Περιγράφει την περίπτωση που ο επικεφαλής των Ιταλών στις Λεύκες (Πάρου) Gildo De Fuzio προσέφερε τα χρήματα για να αγοραστεί αλεύρι για τις άπορες οικογένειες.
Περιγράφει την περίπτωση που ο πατέρας της Γιώργος Καπαρός προδόθηκε πως έκρυβε όπλα. Οι Ιταλοί έψαξαν το ιδιόκτητο μοναστήρι της οικογένειας “Άγιο Ιωάννη” χωρίς να βρουν τα όπλα, αλλά βρήκαν σφαίρες! Ο επικεφαλής τους κατάλαβε πως κάπου υπήρχαν και τα όπλα, αλλά διέταξε να τον ελευθερώσουν (η Αντιγόνη ήταν ο διερμηνέας).
Περιγράφει περιπτώσεις “φλερτ”, αλλά σε καμιά περίπτωση απόπειρα βιασμού ή βίαιης σωματικής επαφής από πλευράς των νεαρών τότε Ιταλών στρατιωτών. Βέβαια, επειδή κάποιος Ιταλός αξιωματικός την αναζητούσε επίμονα, ο πατέρας της την έστειλε να μείνει στο σπίτι του συγγενούς τους (απ’ την πλευρά της γιαγιάς της Αντιγόνης, Ανίτσας Ραγκούση) Μιχαλάκη Ραγκούση που ήταν πιο απομονωμένο. Ο Μιχάλης (Μιχαλάκης) Ραγκούσης κατοικούσε στο Ακρωτήρι της Παροικιάς από τότε που εγκατέλειψε τον ελληνικό στρατό (ήταν αξιωματικός) λόγω της παράδοσης της Ελλάδας στους Γερμανούς. Ήταν από τους πρωταγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης στην Πάρο, αλλά μετά την Απελευθέρωση κατηγορήθηκε και αποστρατεύτηκε ως κομουνιστής! Από τις δικές μου πληροφορίες και από τα γραφόμενα της Αντιγόνης Καπαρού, προκύπτει ότι ήταν δημοκρατικός και αντιφασίστας, αλλά όχι κομουνιστής! Ο Μιχάλης Ραγκούσης συνεργάστηκε με τον πατέρα της Αντιγόνης Γιώργο Καπαρό (ο Γιώργος Καπαρός έκρυβε και καθοδηγούσε τους Άγγλους και τους Ιερολοχίτες στα τριγύρω βουνά του Αγίου Ιωάννη) και με τον αδελφό της Γιάννη (ο οποίος μάλιστα τιμήθηκε με το “δίπλωμα και το βραβείο της Εθνικής Αντίστασης”). Όλες οι αναφορές μου δείχνουν συνεργασία με τους Άγγλους και τους Ιερολοχίτες που ήταν σώμα βετεράνων αξιωματικών που για διάφορους λόγους δεν είχαν ενταχτεί στον Εθνικό Στρατό της εξόριστης Ελληνικής Κυβέρνησης. Δεν προκύπτει σαφώς συνεργασία με άλλη αντιστασιακή οργάνωση. Βέβαια, από άλλες πηγές υπάρχουν πληροφορίες για «ανεκτικότητα» του ΕΑΜ απέναντι στους Ιερολοχίτες όσον αφορά τα νησιά του Αιγαίου. Φυσικά, δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί και κάποιου είδους συνεργασία κατά περίπτωση.
Το πιο σοβαρό επεισόδιο που περιγράφεται μεταξύ Ελλήνων και Ιταλών, ήταν εκείνο της Αντιπάρου όπου και συνελήφθησαν τα αδέλφια του Μιχαλάκη, Ζέλος και Ιάκωβος Ραγκούσης. Παρόλο που αναφέρεται ο θάνατος ενός Ιταλού στρατιώτη, δεν φαίνεται οι Ιταλοί να προέβησαν σε αντίποινα με εκτελέσεις Ελλήνων όπως συνήθιζαν οι Γερμανοί. Συνέλαβαν αρκετά άτομα και μεταξύ αυτών τον συμπατριώτη τους αντιφασίστα Vero Licheri.
Οι Ιταλοί που είχαν εγκατασταθεί στις Λεύκες φαίνεται να είχαν ειρηνικές σχέσεις με τους κατοίκους και μάλιστα συμμετείχαν στα γλέντια της τοπικής νεολαίας! Μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας το 1943, κατέφθασαν στην Πάρο οι Γερμανοί οι οποίοι εξαπέλυσαν ανθρωποκυνηγητό εναντίον των Ιταλών. Οι Ιταλοί κατέφυγαν στις Λεύκες όπου και αποφάσισαν να μην πολεμήσουν, αλλά να παραδοθούν στους Γερμανούς. Οι περισσότεροι όμως, προτίμησαν να αυτομολήσουν και να ζητήσουν βοήθεια από τον Γιώργο Καπαρό. Η Αντιγόνη Καπαρού περιγράφει την συνάντηση ως εξής:
Θεέ μου τι συγκίνηση νιώσαμε αντικρίζοντας το έντρομο ύφος των Ιταλών που δεν ήθελαν με τίποτα να παραδοθούν στους Γερμανούς! Ακούγοντας τις ικεσίες τους να μην τους προδώσουμε, να τους κρύψουμε και να τους βοηθήσουμε! Πως ήταν δυνατόν? Ένας – δύο ήταν? Ήταν πολλοί!. Αλλά εκτός τούτου που θα τους κρύβαμε?
Βλέπω ακόμη τα δάκρυα να κυλούν στα μάγουλα της μαμάς μου, ακούω τα λόγια της που δεν τα ξέχασα ποτέ “Γιώργο*” είπε στον πατέρα μου, “πρέπει κάτι να κάνουμε για αυτά τα παιδιά! Δεν είναι υπεύθυνα για τον πόλεμο που μας κήρυξε η πατρίδα τους. Ασφαλώς δεν τον ήθελαν καθόλου. Αναγκάστηκαν να πολεμήσουν. Τώρα μια μάνα τα περιμένει με λαχτάρα να γυρίσουν κοντά της. Ας τα βοηθήσουμε να επιζήσουν. Αργότερα μπορεί και τα δικά μας τα παιδιά να βρεθούν σε μια ανάλογη θέση”. Δεν ήταν ο πατέρας μου σκληρόκαρδος. Τους λυπήθηκε. Δεν υπήρχε όμως άλλη λύση, παρά μόνο να τους οδηγήσει πέρα στη σπηλιά που βρισκόταν στα Μούτσουνα**. Τι θα έτρωγαν όμως? Ήταν δυνατόν εμείς – που τρώγαμε ίσα ίσα για να ζούμε – να αναλάβουμε να ταΐζουμε τόσα άτομα? Πόσο λυπόμουν και τον πατέρα μου! Να φεύγει τη νύχτα κρυφά με τόσο χτυποκάρδι -μην τυχόν και τον δει κανείς – και να πηγαίνει με τα πόδια τόσο δρόμο για να τους προμηθεύσει τα απολύτως απαραίτητα για να μην πεθάνουν.
Δεν άντεξαν όλοι την ταλαιπωρία . Ένας ένας άρχισαν να επιστρέφουν στην Παροικιά και να παραδίδονται στους Γερμανούς. Το ίδιο έκανε και ένα πολύ νέο παιδί αλλά του ήρθε το κέφι μες τη νύχτα. Δεν έβλεπε, δεν ήξερε να πάει μόνος του και μας παρακάλεσε κάποιος να τον οδηγήσει. Ο κλήρος έπεσε στο Γιάννη***. Θυμάμαι ότι ο πατέρας μου άρχισε τη γρίνια “μεγάλη ήταν η απερισκεψία μας” έλεγε καταστενοχωρημένος “στείλαμε νυχτιάτικα το παιδί μας μαζί με έναν άγνωστο που έχει θολώσει το μυαλό του και δεν ξέρω εγώ τι ένστικτα μπορεί να έχει. Ποιος μου λέει εμένα πως δεν είναι ικανός και να σκοτώσει?” Σώπα καημένε Γιώργο” φώναζε τρομαγμένη η μαμά μου “γιατί θα σκοτώσει το παιδί? Τι έχει να κερδίσει?” “Ακόμα και για να του πάρει τα παπούτσια!” επέμενε ο πατέρας μου και μετέδωσε σε όλους μας την αγωνία γιατί ο Γιάννης αργούσε να επιστρέψει.
Όταν επιτέλους ακούσαμε βήματα πεταχτήκαμε όλοι σαν ελατήρια να δούμε αν ήταν πράγματι εκείνος. Το παιδί ήταν περίλυπο, σαν να είχε γυρίσει από κηδεία και μας είπε “ τον λυπήθηκα! Σε όλο το δρόμο έκλαιγε και φώναζε τη μάνα του! Βρε περπάτα – του έλεγα εγώ – μα η μάνα σου ούτε να σ’ ακούσει μπορεί ούτε να σε βοηθήσει! Αλλά αυτός κάθε τόσο σταματούσε, ύψωνε τα χέρια του στο ουρανό και φώναζε “Θεέ γιατί δεν μας λυπάσαι?”
Κλαίγαμε όλοι ακούγοντας ολ’ αυτά και περισσότερο όταν μας είπε “την στιγμή που θα χωρίζαμε γαντζώθηκε επάνω μου, ένιωθα τα δάκρυά του να με μουσκεύουν και μου είπε: εγώ θα πεθάνω! Εσύ να ζήσεις και να είσαι πάντα καλά!”

*Γιώργος Ι. Καπαρός
**Πλαγιά των Αγίων Πάντων προς την πλευρά της Μονής του Αγίου Ιωάννη
***Γιάννης Γ. Καπαρός. Το 1988 τιμήθηκε με το «δίπλωμα και το βραβείο της Εθνικής Αντίστασης» (Δημ. Σοφιανού, 1989).
Από τα ημερολόγια της Αντιγόνης Καπαρού, αλλά και από την αλληλογραφία της με την φίλη της Βαρβάρα Θεοχαρίδη, προκύπτει ότι αρκετοί Ιταλοί είχαν αρραβωνιαστεί με Παριανές και κρυβόταν στα σπίτια τους. Οι Γερμανοί απειλούσαν με ποινή θανάτου όσους έκρυβαν Ιταλούς, αλλά πολλοί Παριανοί το αψήφησαν και τους βοήθησαν. Βέβαια οι περισσότεροι Ιταλοί τελικά, συνελήφθησαν. Σας μεταφέρω μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
-Την Τρίτη το πρωί μου παράγγειλε ο πρόεδρος να πάω στην κοινότητα που με ήθελε. Έβρεχε όμως, καθυστέρησα περιμένοντας να κοπάσει και ήρθε εκείνος σπίτι μου. Ήθελε να με ρωτήσει για τους Ιταλούς, που όπως κατάλαβα, του το επέβαλε ο Γερμανός αξιωματικός να τους βρει. “Ποιοι μένουν στου Καπαρού το σπίτι? Ποιοι πέρασαν κατά την ημέρα του Σαββάτου και της Κυριακής? Πόσα άτομα αποτελούσαν την απογευματινή ομάδα? Ποιοι μένουν σε μια σπηλιά εκεί πάνω στο βουνό? Τον Ranzi τον είδες?” Άκου τώρα τις δικές μου απαντήσεις “Η μόνη μουσαφίρισσα ήμουν εγώ. Ιταλοί περνούσαν ναι, αλλά έφευγαν για πέρα. Τον Ranzi δεν τον είδα ούτε και τους άλλους που με ρωτάτε. Όσο για τη σπηλιά, ούτε καν ήξερα ότι υπάρχει! Από σας το μαθαίνω τώρα”. Δεν με πίστεψε ο πρόεδρος γιατί, καθώς κατάλαβα, το παιδί εκείνο που ήταν με την ομάδα του Σαββάτου και παραδόθηκε, κάθισε και τα μαρτύρησε όλα. Καθώς και για κείνους που βρισκόταν σπίτι σας. Δεν θέλησε όμως να με πιέσει να μαρτυρήσω. Έφυγε σκεπτικός λέγοντας “θα τα ξαναπούμε”. Τώρα κάνουν έρευνες σε όλα τα σπίτια που υποπτεύονται ότι κρύβονται Ιταλοί.
-Αλλά εκείνες που έχουν βρει το μπελά τους είναι οι αρραβωνιασμένες. Όχι μόνο έγινε εξονυχιστική έρευνα στα σπίτια τους, αλλά τις καλούν και τις ξανακαλούν για ανακρίσεις φοβερίζοντάς τις άγρια για να μαρτυρήσουν. Μερικοί δεν αντέχουν (σσ Ιταλοί), δεν βαστά η καρδιά τους να βασανίζεται το κορίτσι τους και παρουσιάζονται. Ξέρεις ποιος ήταν ο πρώτος που παραδόθηκε? Ο Ranzi! Κρίμα την αγωνία του Σαββάτου! Όσοι δεν είχαν μπλέξει με γυναίκες θα την γλυτώσουν. 
       Μπορείτε να δείτε περισσότερες λεπτομέρειες στο βιβλίο: http://www.24grammata.com/wp-content/uploads/2013/11/Kaparos-lefkes-Paru-24grammata.com_.pdf
Δεν προκύπτει κάποια σαφής εκμετάλλευση των Παριανών γυναικών από τους Ιταλούς. Αναφέρεται βέβαια, ότι σε κάποιες περιπτώσεις Παριανές κοπέλες στιγματίστηκαν από την τοπική κοινωνία επειδή είχαν σχέσεις με Ιταλούς. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως, αναφέρονται “επίσημες” σχέσεις (αρραβώνες).
Συνεπώς, τουλάχιστον απ’ την πραγματικότητα της Πάρου φαίνεται να επιβεβαιώνεται το ότι “ οι Ιταλοί ήταν κατακτητές λιγότερο βάναυσοι και βίαιοι”. Απ’ τις περιγραφές φαίνεται να πρόκειται για απλά παιδιά που βρέθηκαν στη δίνη του πολέμου χωρίς να το θέλουν. Φυσικά, θα πρέπει να δεχτούμε και την επισήμανση των ιστορικών της RAI πως τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Προφανώς σε περιοχές που επικρατούσαν οι φασίστες Ιταλοί αξιωματικοί και στρατιώτες, τα πράγματα να ήταν τελείως διαφορετικά. Δεν είναι τυχαία η μομφή του Ιταλού στρατηγού προς τους υφισταμένους του: “σκοτώνετε πολύ λίγους”! Ας μην ξεχνούμε όμως, ότι ωμότητες έγιναν και στην Ιταλία εναντίων των Ιταλών αντιφασιστών.
Βιβλιογραφία
  1. Καπαρός Γεώργιος, Σκέψεις και Συμπεράσματα από την Αναδρομή στην Ιστορία με επίκεντρο τις Λεύκες Πάρου: 24grammata (http://www.24grammata.com/wp-content/uploads/2013/11/Kaparos-lefkes-Paru-24grammata.com_.pdf ) β’ έκδοση, Αθήνα 2015
  2. Δημ. Σοφιανού, Χρ. Γεωργούσης, Αρ. Βαρριάς, Ηρ. Χατζόπουλος, Λ. Μενέγος, Ιστορία της Πάρου και Αντιπάρου: Δήμος Πάρου, 1989.
  3. Καστανιάς Ευάγγελος Ν., Λεύκες Πάρου : Αθήνα, 1998.
Γιώργος Καπαρός
scrive: Giorgio Kaparos
Alcuni decenni fa la sete di potere dei capi di stato europei provocò la II guerra mondiale. Dopo la tragedia della guerra, gradualmente, si e’ arrivato ad una collaborazione degli stati in quello che hanno chiamato “Unione Europea”. Tale unione oggi affronta il pericolo di fallire se non viene affrontata seriamente l’ enorme crisi economica che si e’ venuta a creare, cosa che non sembra essere chiara a tutti.
Il recente documentario della RAI STORIA intitolato “La guerra nei Balcani” tratta il tentativo di Mussolini di occupare la Grecia. Riporto alcuni punti importanti:
Il Regime Fascista considero’ come “passeggiata scolastica” tale operazione e diede al governo greco di Metaxas, solo 3 ore di tempo per accettare la proposta di occupazione di alcuni punti strategici nel territorio greco. La seguente sconfitta delle truppe italiane in Albania, provoco’ la nascita dell’ antifascismo in Italia. Gli Italiani si accorsero di non essere una “grande potenza” e si chiedevano “ma perché abbiamo fatto la guerra alla Grecia?”.
-Vedendo il tempo invernale dalla finestra, Ciano disse a Mussolini: “chi sa come stanno i nostri soldati in Albania, potrebbero morire di freddo” e lui rispose: “meglio, cosi sopravvivono i più forti e si rinforza la razza italiana”!
-In Albania morirono circa 150000 soldati Italiani e circa 80000 Greci.
-L’ immagine creata nel dopoguerra del “Tedesco cattivo e dell’ Italiano buono” non corrisponde alla realtà. Anche gli Italiani fucilarono degli ostaggi ed uccisero dei civili. Inoltre sono responsabili dello sfruttamento di migliaia di donne Greche costrette alla prostituzione per non morire di fame!
-Un documento spedito a proposito della Resistenza in Jugoslavia e firmato dal generale Robotti, si conclude con la frase “si ammazza troppo poco”!
-Spaventosa carestia per colpa delle imposte economiche sul governo di Atene (nota mia: quasi come succede anche oggi). La carestia provoco’ circa 250-300000 vittime in Grecia.
-E’ un mito che la resistenza era contro i Tedeschi. Anche gli Italiani sono colpevoli di morte, restrizione, brutalità. Si parla dell’ “armata innamorata della Grecia e delle sue donne” dimenticando i crimini commessi.
-Il 1953 il direttore del “Cinema Nuovo” e critico cinematografico Guido Aristarcho ed il sceneggiatore Renzo Renzi fanno 45 giorni di carcere condannati dal tribunale militare per “vilipendio delle forze armate”. La loro colpa era l’ intenzione di girare un film intitolato “L’ armata S’Agapo” sul comportamento dei soldati Italiani in Grecia. Il film non e’ mai uscito.
-Si parla di “occupanti meno brutali e violenti” ma c’è’ ancora molto da ricercare e capire.
Nonostante la severa autocritica sovrastante, il comportamento degli Italiani non può essere paragonato a quello dei Tedeschi.
Abbiamo delle precise informazioni per quanto riguarda gli accaduti all’ isola di Paros. Ci sono a proposito anche i diari di Antigoni Zoumi-Kaparos destinati ad uso personale e come tali devono essere considerati sinceri. La giovane allora Antigoni riusciva a comunicare in italiano e qualche volta fu usata come interprete. Ha quindi conoscenza diretta di molti fatti.
Descrive il caso dove il sergente degli Italiani a Lefkes (Paros) Gildo De Fuzio, offrì i soldi per comprare la farina a favore delle famiglie povere del paese.
In un altro caso, il padre di Antigoni Georgios Kaparos, fu arrestato con l’ accusa di tener nascoste delle armi. Gli Italiani perquisirono il monastero privato di famiglia “Agios Ioannis” (San Giovanni) ma trovarono solo delle cartucce. Il loro capitano capì che da qualche parte ci fossero pure le armi ma ciò nonostante ordinò di liberarlo.
Descrive dei casi di “avance” ma nessun caso di stupro o di qualsiasi contatto fisico forzato da parte dei giovani Italiani. Ovviamente qualche fastidio c’è stato e siccome un ufficiale Italiano la ricercava con insistenza, suo padre la mando’ a stare a casa di un parente chiamato Michalis Ragusis.
Michalis Ragusis abitava ad Akrotiri di Parikia dopo aver lasciato l’esercito greco (era un ufficiale) a causa della resa della Grecia ai Tedeschi-Italiani. Fu uno dei protagonisti della Resistenza a Paros ma dopo la Liberazione fu accusato come comunista e quindi espulso dall’ esercito! Dalle mie informazioni e dagli scritti di Antigoni Kaparos, risulta che lui era democratico ed antifascista ma non un comunista! Michalis Ragusis collaborava con il padre di Antigoni, Georgios Kaparos (Georgios nascondeva e guidava gli Inglesi ed i partigiani Greci nominati “Ierolochites” sulle montagne circostanti di “Agios Ioannis”) e con suo fratello Giannis (che fu premiato con il “diploma ed il premio della Resistenza Nazionale”).
L’incidente più grave descritto tra Greci ed Italiani fu quello di Antiparos dove dopo una sparatoria, viene riportata la morte di un soldato Italiano. Furono arrestati i fratelli di Michalis, Zelos e Ioannis Ragusis e diverse altre persone tra di loro anche l’ Italiano antifascista Vero Licheri. Non risulta che gli Italiani abbiano fucilato nessuno per ritorsione cosi come usavano i Tedeschi.
Gli Italiani che furono stabiliti a Lefkes sembra che avevano delle relazioni pacifiche con i residenti ed inoltre partecipavano alle feste della gioventù locale! Dopo la resa dell’ Italia nel 1943, arrivarono ​​a Paros i Tedeschi scatenando una caccia all’uomo contro gli Italiani. Gli Italiani fuggirono a Lefkes dove decisero di non combattere, ma di consegnarsi ai Tedeschi. Ma la maggior parte scelse di disertare e cercare aiuto da Georgios Kaparos. Antigoni descrive l’incontro come segue:
Ricordo la nostra commozione nel vedere la paura degli Italiani che non volevano  consegnarsi ai Tedeschi! Ascoltavo le loro suppliche a non tradirli ma nasconderli ed aiutarli! Come era possibile; Uno o due erano; Erano molti! Sopratutto, dove potevamo nasconderli?
Vedo ancora le lacrime che scorrevano lungo le guance di mia mamma, sento ancora le sue parole che non dimenticherò mai “Giorgio”, disse a mio padre, “bisogna fare qualcosa per questi ragazzi! Non sono loro responsabili della guerra che ci ha dichiarato la loro patria. Sono sicura che loro non la volevano proprio. Sono stati costretti a combattere. Ora una mamma li aspetta con il desiderio di rivederli. Aiutiamoli a sopravvivere. Può essere che qualcuno dei nostri figli si troverà in una situazione simile.” Mio padre non era cattivo. Ne aveva pietà. Ma non aveva altra soluzione che portarli in una grotta sulla montagna. 
E cosa avrebbero mangiato?  Potevamo noi – che mangiavamo giusto giusto per sopravvivere – sfamare tanta gente? Quanta pena mi faceva mio padre! Partiva di nascosto nella notte con la paura di essere scoperto e faceva a piedi tutta la strada per fornire loro il giusto necessario per non morire di fame.
Non tutti resisterono. Ogni tanto qualcuno tornava a Parikia (capoluogo di Paros) per consegnarsi ai Tedeschi. Così fece anche un ragazzo molto giovane. Ma prese la sua decisione in piena notte. Non si vedeva al buio, nemmeno sapeva la strada quindi ci chiese di accompagnarlo. La sorte cadde su mio fratello Giovanni. Mi ricordo che mio padre comincio’ subito dopo a lamentarsi “grande è stata la nostra follia”, disse disperato, “Nel buio abbiamo inviato il nostro ragazzo con uno sconosciuto che ha la mente offuscata e non si sa che  istinti può avere. Chi dice a me che lui non sia in grado di uccidere? “Taci povero Giorgio” gridò spaventata mia madre “per quale motivo lui dovrebbe uccidere il nostro ragazzo? Che cosa guadagnerebbe? “le scarpe per esempio”, insisti mio padre e trasmesse a tutti noi l’angoscia perché Giovanni ritardava a tornare.
Finalmente sentimmo dei passi e saltammo tutti su come molle per vedere se fosse davvero lui. Il ragazzo era triste, come se fosse tornato da un funerale e ci disse “mi ha fatto tanta pena! Durante tutta la strada, piangeva e chiamava sua madre! -Cammina! – gli dicevo io – tua madre non riesce ne a sentirti e nemmeno ti può aiutare! Ma ogni tanto si fermava, alzava le mani al cielo e gridava: “Dio perché ci hai abbandonato?”
Il racconto ci ha fece tutti commuovere e sopratutto quando aggiunse: “nel momento in cui ci separavamo si aggrappo’ a me, scoppio’ a piangere e mi disse: io morirò! A te ti auguro di vivere per sempre felice! “

Dai diari di Antigoni Kaparos, ma anche dalla corrispondenza con la sua amica Barbara Theoharidis, risulta che molti Italiani fidanzati con delle Greche furono nascosti nelle loro case. I Tedeschi minacciavano di pena di morte a chi nascondeva degli Italiani, ma ciò nonostante molti Pariani gli aiutarono. Sfortunatamente la maggior parte degli Italiani furono alla fine arrestati. Riporto alcuni tratti caratteristici dalle lettere di Barbara:
-Martedì mattina mi ha ordinato il Sindaco di presentarmi al comune che mi voleva. Ma pioveva quindi ho ritardato e lui è venuto a casa mia. Avrebbe voluto chiedermi per gli Italiani e da quello che ho capito, gli ha imposto tale incarico l’ ufficiale Tedesco. “Quali si nascondono a casa di Kaparos? Quali sono passati di la’ durante il giorno di Sabato e Domenica? Quante persone appartenevano al gruppo di quel pomeriggio? Quali vivono in una caverna lassù sul monte? Hai visto Ranzi?” Senti ora le mie risposte:” L’unica ospite ero io. Degli Italiani sono passati ma sono fuggiti in là. Ranzi non l’ho visto ne lui né gli altri che Lei mi chiede. Per quanto riguarda la grotta, non so nemmeno che c’è! La sua esistenza la sento per prima volta ora da Lei!” Non credo che il Sindaco mi abbia creduto perché, a quanto ho capito, il ragazzo che era con il gruppo di Sabato si e’ consegnato ed ha parlato dicendo tutto! Lui non voleva pero’ premermi a testimoniare. Se ne andato pensieroso dicendo “ci incontreremo di nuovo”. Ora fanno delle perquisizioni in tutte le case dove hanno il sospetto che si nascondino degli Italiani.
-Ma coloro che stano nei guai sono le fidanzate. Non solo hanno perquisito le loro case, ma le hanno portate in caserma per degli interrogatori brutali allo scopo di testimoniare. Alcuni (Italiani) non potevano tollerare tali torture a carico delle loro fidanziate e si sono consegnati. Sai chi è stato il primo a consegnarsi? Ranzi! Peccato per la preoccupazione che abbiamo avuto Sabato a proposito di lui! Coloro che non hanno avuto dei rapporti con delle ragazze sembra che si salvino!
Quindi non risulta un chiaro sfruttamento delle donne di Paros da parte degli Italiani. Si riferisce che in alcuni casi delle ragazze siano stigmatizzate dalla comunità locale perché avevano dei rapporti con gli Italiani. Nella maggior parte dei casi tuttavia, si tratta di relazioni “ufficiali” (fidanzamenti).
Di conseguenza, almeno per i fatti accaduti a Paros, sembra essere confermato che “gli Italiani erano occupanti meno brutali e violenti”. Dalle descrizioni sembrano essere dei ragazzi comuni che si sono trovati in mezzo di una guerra senza volerlo. Naturalmente dobbiamo accettare l’ opinione degli storici della RAI che le cose non fossero sempre così. Ovviamente in aree dominate da fascisti, ufficiali e soldati Italiani, le cose erano completamente diverse. Non a caso c’è la critica del generale Italiano ai suoi subordinati: “si ammazza troppo poco”! Ma non dimentichiamo che delle brutalità si sono svolte in Italia anche in confronto degli antifascisti Italiani.
Georgios Kaparos

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου