ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΑΪΛΑΚΗ
Το ιταλικό νησί Λαμπεντούζα, απ’ τις βασικές πύλες εισόδου μεταναστών από την Αφρική στην Ευρώπη, έχουν ως φόντο δυο ντοκιμαντέρ του αφιερώματος: Το «No Man Is an Island» του Tιμ Ντε Κέερσμεκτερ (Βέλγιο) γεννάει ερωτήματα για την υποδοχή των μεταναστών μέσα από δυο ιστορίες υιοθεσίας, ενώ το «Lampedusa in Winter» του Γιάκομπ Μπρόσμαν (Αυστρία, Ιταλία, Ελβετία) σκιαγραφεί τη ζωή στο νησί στη διάρκεια ενός χειμώνα. Η οδύσσεια του νεαρού πρόσφυγα από τη Σομαλία Αχμέντ, ήρωα του ντοκιμαντέρ «I Am Dublin» (Σουηδία) των Νταβίντ Αρόνοβιτς, Ανα Πέρσον, Σαρμάρκ Μπινιουσούφ και Αχμέντ Αμπντουλαχί, από την Λαμπεντούζα ξεκίνησε.
Η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει για μία από τις σημαντικότερες κινηματογραφικές γιορτές στην Ελλάδα η οποία, ωστόσο, έχει έναν τραγικά επίκαιρο χαρακτήρα. Ο λόγος για το 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (11 - 20 Μαρτίου) το οποίο εστιάζει στο προσφυγικό ζήτημα μέσα από το αποκαλυπτικό αφιέρωμα «Πρόσφυγες: Απόδραση προς την ελευθερία;». Και, βέβαια, όπως πάντα το συγκεκριμένο φεστιβάλ αναδεικνύει μέσα από τα αφιερώματα του, σημαντικούς δημιουργούς που επαναπροσδιορίζουν με την τέχνη τους το είδος του ντοκιμαντέρ. Φέτος, το φεστιβάλ τιμάει δύο σκηνοθέτες που μέσα από την ανατρεπτική ματιά τους, «μεταμορφώνουν» τις εικόνες της πραγματικότητας: τον Δανό Γιον Μπανγκ Κάρλσεν (Jon Bang Carlsen) και τον Ιρλανδό Μαρκ Κάζινς (Mark Cousins), οι οποίοι θα παραβρεθούν στη διοργάνωση για να παρουσιάσουν τις ταινίες τους και να συνομιλήσουν με τους θεατές.
Η λέξη «πρόσφυγας» παίρνει σήμερα νέες διαστάσεις. Επειτα από το ξέσπασμα του πολέμου στη Συρία, η Ευρώπη δέχεται το μεγαλύτερο προσφυγικό κύμα από την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και καλείται να αντιμετωπίσει μια πρωτοφανή ανθρωπιστική κρίση. Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν ταινίες που συνθέτουν ένα πολύπλευρο μωσαϊκό ευαίσθητων ιστοριών με εικόνες προσφύγων από τη Μέση Ανατολή, την Αφρική, αλλά και την Ευρώπη. Μέσα απ’ την αθωότητα των παιδιών ο Μανί Γ. Μπενσελά στο «This Is Exile: Diaries of Child Refugees» (Λίβανος, Ελβετία), παρουσιάζει την φρίκη του πολέμου, εστιάζοντας το βλέμμα σε ανήλικους πρόσφυγες απ΄ τη Συρία που έχουν διαφύγει στον γειτονικό Λίβανο. Απ' την άλλη, στο «Dreaming of Denmark» του Μίκαελ Γκράβερσεν (Δανία) ξεδιπλώνεται η ιστορία του νεαρού Βάσι, πρόσφυγα απ’ το Αφγανιστάν ο οποίος προσπαθεί να βρει άσυλο στην Ευρώπη. Ο Αντρέας Κοφόντ, στο -επίσης δανέζικο- ντοκιμαντέρ του «At Home in the World», προσπάθησε να αποφύγει την μονόπλευρη εικόνα του θύματος για τους ήρωές του.
Ακολουθεί για ένα χρόνο πέντε παιδιά πρόσφυγες σε ένα σχολείο του Ερυθρού Σταυρού στη Δανία και καταγράφει τι σημαίνει να χτίζεις μια νέα ζωή, διατηρώντας έντονα στη μνήμη τα τραύματα του πρόσφατου παρελθόντος. Συμπαραγωγή Δανίας-Σερβίας, το «Flotel Europa» του Βλάντιμιρ Τόμιτς είναι μια συγκλονιστική αυτοβιογραφία που αντηχεί εικόνες και συναισθήματα που διαμόρφωσαν τον δημιουργό. Το 1992, ο Σέρβος κινηματογραφιστής βρέθηκε στο κύμα προσφύγων που γλίτωσαν από τον πόλεμο στην Γιουγκοσλαβία, διέφυγε με την οικογένειά του στη Δανία όπου έζησε για δυο χρόνια μέσα σε ένα πλοίο αραγμένο στο λιμάνι της Κοπεγχάγης.
Επίσης, αναμένεται με ξεχωριστό ενδιαφέρον το αφιέρωμα στον Δανό σκηνοθέτη Γιον Μπανγκ Κάρλσεν στο έργο του οποίου τα όρια ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας ανατρέπονται για να αποδώσουν αυτό που ο ίδιος ονομάζει «επανεφεύρεση της πραγματικότητας». Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το αυτοβιογραφικό ντοκιμαντέρ «Deja vu» (2015), ένα προσωπικό άλμπουμ με αφήγηση του σκηνοθέτη που συμπυκνώνει όσα τον προσδιόρισαν μέσα από αποσπάσματα της φιλμογραφίας του. Στο ντοκιμαντέρ «Cats in Riga» (2014) ο Κάρλσεν σκιαγραφεί το πορτρέτο της πρωτεύουσας της Λετονίας μέσα από μια απροσδόκητη οπτική γωνία: τις γάτες που περιπλανώνται νωχελικά στην πόλη σε αντίθεση με την πιεστική ανθρώπινη πραγματικότητα. Με φόντο τη Νότια Αφρική, το ντοκιμαντέρ «Addicted to Solitude» (1999) είναι ένα πολιτικών αποχρώσεων οδοιπορικό στη μετά Απαρτχάιντ εποχή, το οποίο καταγράφει τις νέες ισορροπίες και τον βαθιά ριζωμένο ρατσισμό της κοινωνίας.
Αλλά και το αφιέρωμα στον Μαρκ Κάζινς είναι βέβαιο ότι θα κερδίσει τις εντυπώσεις, αφού θα προβληθεί το αριστουργηματικό ντοκιμαντέρ διάρκειας 15 ωρών «Η Οδύσσεια του κινηματογράφου», που υπέγραψε σκηνοθετικά ο ίδιος το 2011. Και, ακόμη, το ντοκιμαντέρ «I Am Belfast» (2015), ένας ποιητικός φόρος τιμής στη γενέτειρα του Κάζινς, συλλαμβάνει την ψυχή του Μπέλφαστ: την καθημερινότητα των ανθρώπων του, την τραγωδία που το στοιχειώνει, αλλά και την ελπίδα ότι κάτι καλύτερο θα έρθει. Οσο για το «A Story of Children And Film» (2013), από το «Ε.Τ. Ο εξωγήινος» και «Το κόκκινο μπαλόνι» ως τη «Νύχτα του κυνηγού» και «Τα 400 χτυπήματα», είναι ένα συναρπαστικό ντοκιμαντέρ που διερευνά τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζονται στον παγκόσμιο κινηματογράφο τα παιδιά.
imerisia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου