Τέσσερις χαρακτηριστικές δημιουργίες του Έττορε Σκόλα

Η Ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης τιμώντας το έργο του σπουδαίου δημιουργού, Έττορε Σκόλα, παρουσιάζει το Αφιέρωμα: «Ο Ξεχωριστός Κύριος Έττορε Σκόλα», το οποίο πραγματοποιείται από την Πέμπτη 11 έως και την Κυριακή 14 Φεβρουαρίου, στην αίθουσα Σταύρος Τορνές. Στο πλαίσιο του Αφιερώματος θα προβληθούν τέσσερις χαρακτηριστικές του Ιταλού σκηνοθέτη.

Δεινός εκφραστής της ιταλικής πραγματικότητας, έντονα πολιτικοποιημένος και με κοινωνικές ευαισθησίες, ο Έττορε Σκόλα (1931 - 2016), που έφυγε από τη ζωή τον περασμένο μήνα, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους κινηματογραφιστές. Με περισσότερες από σαράντα ταινίες στο ενεργητικό του, ο Σκόλα άφησε μια σπουδαία κινηματογραφική κληρονομιά, έχοντας επηρεάσει τις νεότερες γενιές κινηματογραφιστών. Στο πλαίσιο του Αφιερώματος, προβάλλονται τέσσερις πολυβραβευμένες ταινίες του:

• Βίαιοι, βρώμικοι και κακοί (1976)
• Μια ξεχωριστή μέρα (1977)
• Η ταράτσα (1980)
• Η νύχτα της Βαρέν (1982)
  

Ο Ιταλός σκηνοθέτης και σεναριογράφος, Έττορε Σκόλα, γεννήθηκε στο Τρεβίζο της Ιταλίας, στις 10 Μαΐου του 1931. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης και ξεκίνησε την καριέρα του, γράφοντας ευθυμογραφήματα σε λαϊκά περιοδικά. Στον Κινηματογράφο βρέθηκε αρχικά ως σεναριογράφος (Ο Φανφαρόνος. Ένας Υπέροχος Κερατάς, Φαντάσματα στη Ρώμη κ.α.), για να περάσει αργότερα στη σκηνοθεσία.

Οι ταινίες του Σκόλα αποτελούν μία ιδιαίτερη περίπτωση, όπου με οξυδερκή ματιά και καυστικό χιούμορ, σχολιάζονται ο ιταλικός μικροαστισμός, δίνοντας άλλο νόημα στην "κωμωδία αλά ιταλικά". Με την ταινία του «Βίαιοι, Βρώμικοι και Κακοί», κερδίζει το Βραβείο Σκηνοθεσίας στις Κάννες το 1976. Με το φιλμ «Μια Ξεχωριστή Ημέρα», το Μεγάλο Ειδικό Βραβείο στο Φεστιβάλ Καννών το 1977 και με τη δημιουργία του «Ο Χορός», αποσπά το 1983 το Σεζάρ Σκηνοθεσίας.

Αναλυτικά το πρόγραμμα προβολών του Αφιερώματος,«Ο Ξεχωριστός Κύριος Έττορε Σκόλα», έχει διαμορφωθεί ως εξής:

Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου

18:30  Βίαιοι, βρώμικοι και κακοί

21:00  Η νύχτα της Βαρέν

Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου

18:30  Μια ξεχωριστή μέρα

21:00  Η ταράτσα

Σάββατο 13 Φεβρουαρίου

18:00  Η νύχτα της Βαρέν

21:00  Μια ξεχωριστή μέρα

Κυριακή 14 Φεβρουαρίου

18:00  Η ταράτσα

21:00  Βίαιοι, βρώμικοι και κακοί

Λίγα λόγια για τις τέσσερις ταινίες του αφιερώματος:

Βίαιοι, Βρώμικοι και Κακοί

Σκηνοθεσία: Έττορε Σκόλα

Σενάριο: Ruggero Maccari, Ettore Scola

Με τους: Nino Manfredi, Maria Luisa Santella, Francesco Anniballi

Χώρα Παραγωγής: Ιταλία

Έτος Παραγωγής: 1976

Διάρκεια: 115 λεπτά

Φορμά: 35 mm / Έγχρωμη

Βρισκόμαστε στις αρχές της δεκαετίας του εβδομήντα, στα προάστια της Ρώμης. Η κάμερα παρακολουθεί την καθημερινή ζωή μιας οικογένειας - περίπου είκοσι πέντε άτομα, μεταξύ των οποίων γονείς, παιδιά, σύζυγοι, εραστές, εγγόνια και μια γιαγιά. Η ιστορία εκτυλίσσεται μέσα στη φτώχεια μιας παραγκούπολης. Αρχηγός όλων είναι ο γέρος Τζατσίντο Ματσατέλα, ο οποίος έχει καταγωγή από την Απουλία και είναι ένας μονόφθαλμος, δεσποτικός και αναξιόπιστος άνθρωπος, που συμπεριφέρεται βάναυσα σε συγγενείς και γείτονες. Η ταινία ξεκινά με την μικρότερη κοπέλα της οικογένειας, η οποία κάθε μέρα, τα χαράματα, σηκώνεται και πάει να γεμίσει κουβάδες με νερό για την οικογένεια κι ενώ περιμένει παίζει κουτσό. Σταδιακά ξυπνάνε όλα τα μέλη της υπόλοιπης οικογένειας για να πάνε, όπως κάθε μέρα, να βρουν κάποιο μεροκάματο, αν και ελάχιστοι από αυτούς το κάνουν με έντιμο τρόπο.

Η κλασσική και παράλληλα διαχρονική ταινία του Έττορε Σκόλα, «Βίαιοι, Βρώμικοι και Κακοί» (Ugly, Dirty and Bad / Brutti, Sporchi e Cattivi) κυκλοφόρησε το 1976 και σηματοδοτεί το πλέον αντιπροσωπευτικό δείγμα γραφής του σπουδαίου Ιταλού δημιουργού. Εδώ ο σκηνοθέτης τολμάει όχι μόνο να φτιάξει μια κωμωδία πάνω στη φτώχεια και στην εξαθλίωση, αλλά να καταδείξει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο, την αποκτήνωση που φέρνει σταδιακά η φριχτή ζωή των ανθρώπων, όταν βρίσκονται στα όρια της ένδειας. Το μαύρο χιούμορ του Σκόλα, υποστηρίζεται μοναδικά από έναν πικρό, όσο και ακέραιο, νεορεαλισμό.

Η Νύχτα της Βαρέν

Σκηνοθεσία: Έττορε Σκόλα

Σενάριο: Sergio Amidei, Ettore Scola

Με τους: Jean-Louis Barrault, Marcello Mastroianni, Hanna Schygulla

Χώρα Παραγωγής: Γαλλία - Ιταλία

Έτος Παραγωγής: 1982

Διάρκεια: 150 λεπτά

Φορμά: 35 mm / Έγχρωμη

Ιούνιος 1791. Μέσα στη αναταραχή της Γαλλικής Επανάστασης, τη νύχτα της φυγής του Λουδοβίκου 16ου και της Μαρίας Αντουανέτας, λίγες ώρες μετά, μια ακόμα άμαξα φεύγει από το Παρίσι, ακολουθώντας την πορεία της βασιλικής οικογένειας  προς τη Βαρέν. Ο συγγραφέας Ρεστίφ ντε λα Μπρετόν, ένθερμος οπαδός των μεταρρυθμίσεων, αλλά και γνωστός για τον έκλυτο ερωτικό του βίο, συνταξιδεύει με ένα ετερόκλητο πλήθος ανθρώπων: μια γοητευτική κόμισσα από την αυλή της βασίλισσας, τον κομμωτή του παλατιού, μια Ιταλίδα τραγουδίστρια της όπερας, έναν αξιωματούχο της νέας τάξης πραγμάτων, ένα φανατισμένο οπαδό των Ιακωβίνων, έναν Αμερικανό χρονικογράφο  και... τον θρυλικό Καζανόβα.

Γερασμένος, απένταρος και κουρασμένος, ο μεγαλύτερος δον Ζουάν όλων των εποχών είναι ακόμα προσκολλημένος στις αξίες και τα ιδεώδη της αριστοκρατίας που καταρρέουν και προσπαθεί - μάταια - να υποστηρίξει και να υπερασπιστεί τον παλιό κόσμο που αργοσβήνει στο λυκόφως... Πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί: Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, Ζαν-Λουί Μπαρό, Χάνα Σιγκούλα, Ζαν-Κλοντ Μπριαλί, Χάρβεϊ Καϊτέλ, Αντρέα Φερεόλ, Λάουρα Μπέτι, Ζαν-Λουί Τρεντινιάν, Μισέλ Πικολί.

Η Ταράτσα

Σκηνοθεσία: Έττορε Σκόλα

Σενάριο: Agenore Incrocci, Furio Scarpelli, Ettore Scola

Με τους: Vittorio Gassman, Ugo Tognazzi, Jean-Louis Trintignant

Χώρα Παραγωγής: Ιταλία - Γαλλία

Έτος Παραγωγής: 1980

Διάρκεια: 150 λεπτά

Φορμά: 35 mm / Έγχρωμη

Μία παρέα από μεσήλικους διανοούμενους συγκεντρώνεται τους καλοκαιρινούς μήνες σε μία ταράτσα της αιώνιας πόλης, αναλύοντας τις πολιτικές, κοινωνικές και ανθρώπινες αξίες του χθες και του σήμερα. Με τους απολαυστικούς Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, Βιτόριο Γκάσμαν, Ούγκο Τονιάτσι, Στεφανία Σαντρέλι και Κάρλα Γκαρβίνα, σ' έναν ρόλο που της χάρισε το Βραβείο Ερμηνείας στο Φεστιβάλ Καννών.

Μια Ξεχωριστή Μέρα

Σκηνοθεσία: Έττορε Σκόλα

Σενάριο: Ruggero Maccari, Ettore Scola

Με τους: Sophia Loren, Marcello Mastroianni, John Vernon

Χώρα Παραγωγής: Ιταλία - Καναδάς

Έτος Παραγωγής: 1977

Διάρκεια: 106 λεπτά

Φορμά: 35 mm / Έγχρωμη

Στις 6 Μαΐου του 1938 ο Χίτλερ επισκέπτεται την φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Ρώμης ετοιμάζεται για να πάει στην εκδήλωση που έχει οργανωθεί προς τιμήν του. Η Αντονιέτα (Σοφία Λόρεν), μια όμορφη νοικοκυρά, σύζυγος του Εμανουέλε (Τζον Βέρνον), ενός άνδρα με φασιστικές πεποιθήσεις και μητέρα έξι κακομαθημένων παιδιών, ετοιμάζει σύζυγο και παιδιά για την παρέλαση και μένει στο σπίτι για να το τακτοποιήσει. Στην άδεια πλέον πολυκατοικία στην οποία μένει, βρίσκεται και άλλος ένας ένοικος, ο δημοσιογράφος Γκαμπριέλε (Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι), που είναι ομοφυλόφιλος και μάχεται ενάντια στον φασισμό. Κάποια στιγμή ο παπαγάλος της Αντονιέτα το σκάει και πηγαίνει και κάθεται δίπλα από το πρεβάζι του παραθύρου του Γκαμπριέλε. Το περιστατικό αυτό αποτελεί την αιτία για την οποία ο Γκαμπριέλε και η Αντονιέτα γνωρίζονται και περνάνε ολόκληρη τη μέρα μαζί.

Το φιλμ «Μια Ξεχωριστή Μέρα» (A Special Day - 1977), αποτελεί μία από τις πιο αξιόλογες δημιουργίες του πρόσφατα εκλιπόντα, Έττορε Σκόλα. Έχοντας στη διάθεση του δύο από τους σημαντικότερους Ιταλούς ηθοποιούς, τον Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι και την Σοφία Λόρεν, ο σκηνοθέτης παρουσιάζει μία συγκινητική και βαθιά ανθρώπινη ιστορία, που παραμένει διαχρονική, καταγγέλλοντας παράλληλα τον φασισμό και τις καταβολές του.

Το Αφιέρωμα της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης, με τίτλο«Ο Ξεχωριστός Κύριος Έττορε Σκόλα», πραγματοποιείται από την Πέμπτη 11 έως και την Κυριακή 14 Φεβρουαρίου, στην Αίθουσα Σταύρος Τορνές (Αποθήκη 1, Λιμάνι).

Πώληση εισιτηρίων: 

Αίθουσα «Σταύρος Τορνές» (Αποθήκη 1, Λιμάνι, τηλ. 2310-508.398, cinematheque@filmfestival.gr)

Τιμή εισιτηρίου: 4 ευρώ (γενική είσοδος), 3 ευρώ (για τα μέλη).

Κάρτα μέλους: 1 ευρώ.

Γιώργος Ρούσσος
tvxs.gr