Ο ήλιος δύει αργά πάνω από τη Μεσόγειο και χάνεται πίσω από ένα μικρό αλιευτικό σκάφος. Η Giusy Nicolini κοιτάζει νευρικά στον ορίζοντα. Δεν αναμένει κάποιο πλοίο να εμφανιστεί. Για την ακρίβεια ελπίζει ότι τίποτα δεν θα εμφανιστεί. «Ζούμε σε μια διαρκή κατάσταση φόβου», λέει χαρακτηριστικά.
Η Nicolini είναι η δήμαρχος της Λαμπεντούζα, ένα γραφικό νησάκι στο νοτιότερο άκρο της Ιταλίας που έχει γίνει η πρώτη γραμμή του πολέμου της μεταναστευτικής κρίσης που πλήττει την Ευρώπη. Τον Οκτώβριο του 2013 περισσότεροι από 360 μετανάστες έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να φθάσουν στη Λαμπεντούζα, και η νεκρική παλίρροια δεν έχει σταματήσει: Χιλιάδες άνθρωποι έχουν πνιγεί στα περιβάλλοντα ύδατα.
Η Λαμπεντούζα ή κατά τους Έλληνες ναυτικούς Λαμπηδούσα είναι ιταλικό νησί που βρίσκεται μεταξύ της Σικελίας και των ακτών της Τυνησίας. Πρόκειται για την αρχαία νήσο Λεπάδουσσα, όπως την αναφέρουν ο Στράβων και ο Κλαύδιος Πτολεμαίος, της συστάδας των Πελαγίων νήσων, όπως συνεχίζεται ν΄ αποκαλείται μέχρι και σήμερα.Μόλις 70 μίλια από την Τυνησία και λιγότερο από 200 από την Τρίπολη της Λιβύη, η Λαμπεντούζα αποτελεί εδώ καιρό μια σχεδία ζωής για τους μετανάστες που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη.
Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα από το 2010 και αργότερα, με αφορμή και την Αραβική Άνοιξη και τη γενικότερη πολιτική και κοινωνική αναστάτωση στην Μέση Ανατολή και τη βόρεια Αφρική, το νησί αποτελεί τόπο άφιξης χιλιάδων μεταναστών και προσφύγων από χώρες της Αφρικής οι οποίοι προσπαθούν να περάσουν στην Ευρώπη. Στην προσπάθεια τους να διασχίσουν τη Μεσόγειο με αυτοσχέδια ή ακατάλληλα μέσα, πολλές χιλιάδες, ακόμα και μικρά παιδιά, έχουν πνιγεί.
Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων πρώτων μηνών του τρέχοντος έτους 40.000 άνθρωποι διέσχισαν τη Μεσόγειο, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, (UNHCR) δηλαδή σχεδόν τετραπλάσιος αριθμός από το 2012, τη χρονιά που η Nicolini έγινε δήμαρχος. Ως απάντηση στην αύξηση των μεταναστευτικών ροών η Μάλτα έχει περικόψει τις επιχειρήσεις διάσωσης, ενώ η Ισπανία έχει αναγείρει τείχος περίφραξης.
Η Nicolini παρά τις ευρωπαϊκές αντιδράσεις προσπαθεί να σταθεί όσο γίνεται με ανθρωπιστικά κριτήρια απέναντι στη λαίλαπα της μεταναστευτικής κρίσης, γεγονός που τις έχει δώσει βραβεία από τη Διεθνή Αμνηστία αλλά και τη στήριξη του Πάπα Φραγκίσκου.
Αρκετοί κάτοικοι την κατηγορούν ότι έχει μετατρέψει το νησί τους σε μια ανοιχτή θύρα για τους μετανάστες κάτι που η Λαμπεντούζα δεν δύναται να αντέξει οικονομικά ενώ ανησυχίες εκφράζονται και για την πτώση του τουρισμού. Εκτός από μερικούς ψαράδες, οι περισσότεροι κάτοικοι του νησιού ζουν από τον τουρισμό.
Όταν ξεκίνησε την προεκλογική της εκστρατεία το 2012 και στη συνέχεια ανέλαβε την δημαρχία, η Nicolini ούτε που φανταζόταν τη σημερινή κατάσταση. Όπως η ίδια αναφέρει είχε την προτροπή των στενών οικογενειακών και φιλικών της προσώπων για να τρέξει για την δημαρχία καθώς το νησί αντιμετώπιζε πρόβλημα διοίκησης από διεφθαρμένους δημάρχους τα προηγούμενα χρόνια.
Υπό την ηγεσία της, η Λαμπεντούζα έχει γίνει ένας από τους πιο αποτελεσματικούς λιμένες μεταναστών της Μεσογείου - είναι σε θέση να παρέχει καταφύγιο σε 700 μετανάστες (αν και το κέντρο πολύ συχνά φιλοξενεί μέχρι και 2.000).
Μερικοί από τους κατοίκους της Λαμπεντούζα δυσανασχετούν με το γεγονός ότι το όνομα του νησιού τους έχει γίνει συνώνυμο με την μεταναστευτική κρίση και ρίχνουν ευθύνες στη Nicolini για αυτό. Πολλοί αισθάνονται ότι η δήμαρχος τους βάζει τις ανάγκες των νεοφερμένων πριν από τις δικές τους - και οι δικές τους ανάγκες είναι επίσης πολλές. Η ανεργία είναι υψηλή. Οι υποδομές είναι λιγοστές. Για παράδειγμα το νησί δεν έχει μαιευτήριο και οι γυναίκες πρέπει να πληρώνουν χιλιάδες ευρώ για να γεννήσουν στη Σικελία. Ακόμη χειρότερα, πολλοί πιστεύουν ότι η μεταναστευτική κρίση θα απειλήσει μεγαλύτερη πηγή εσόδων του νησιού: τον τουρισμό. «Η Nicolini δεν ενδιαφέρεται για τα προβλήματά μας», λέει ο Salvatore Cappello, εστιάτορας ο οποίος ηγείται και της ένωση επιχειρηματιών του νησιού.
Πράγματι, εκτός από τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, η πόλη μοιάζει λίγο έρημη. Τα περισσότερα ξενοδοχεία είναι κλειστά, και οι καρτ-ποστάλ και τα αναμνηστικά που κρέμονται στα περίπτερα είναι γεμάτα σκόνη ενώ οι δημοσιογράφοι συνωστίζονται στις βεράντες περιμένοντας την επόμενη βάρκα με μετανάστες. Στο μεταξύ με τα πόδια πάνω και κάτω από τον κεντρικό δρόμο σε μικρές ομάδες μετανάστες που έχουν ήδη φθάσει στο νησί προσπαθούν να κερδίσουν δωρεάν τσιγάρα. Η μικρή τοπική εκκλησία είναι συνήθως άδεια εκτός από μερικούς μετανάστες από την Ερυθραία (χώρα της βορειοανατολικής Αφρικής στα παράλια της Ερυθράς θάλασσας) που ευχαριστούν τον Θεό για τη βοήθειά Του να φτάσουν στην Ευρώπη ή που πενθούν για όσους έχασαν κατά μήκος του διαδρομής.
Η Nicolini λέει ότι προσπαθεί σκληρά να αλλάξει την εικόνα του νησιού της από μεταναστευτικό προορισμό σε ένα μέρος όπου οι επισκέπτες μπορούν να δουν τις θαλάσσιες χελώνες να γεννούν τα αβγά τους στην παραλία ή τα δελφίνια να παίζουν με τα κύματα, ή απλά να χαλαρώσουν δίπλα στην θάλασσα. Αλλά για να το πετύχει, όπως λέει, χρειάζεται τη βοήθεια της Ευρώπης. «Αν οι χώρες της Βόρειας Ευρώπης θέλουν πραγματικά να μας βοηθήσει να ασχοληθούν με τη μετανάστευση και να στείλουν τους τουρίστες τους εδώ», επισημαίνει. Οι ανθρωπιστικές μας προσπάθειες απαιτούν μια ισχυρή οικονομία τονίζει χαρακτηριστικά.
Η Βόρεια Ευρώπη, όμως, έχει άλλα σχέδια.Η ΕΕ ανταποκρίθηκε επαρκώς και τριπλασίασε τα κονδύλια για την νέα αποστολή θαλάσσιας διάσωσης, την επιχείρηση Triton.Η δήμαρχος, όμως, θέλει η ΕΕ να αποκαταστήσει την λειτουργία της ιταλικής επιχείρησης Mare Nostrum που έσωσε χιλιάδες ζωές το 2014.Την ίδια ώρα η ΕΕ έχει εντείνει τους ελέγχους εισόδου, ενώ σύμφωνα με τον κανονισμό του Δουβλίνου, οι νέοι πρόσφυγες δικαιούνται ασύλου στην πρώτη χώρα που θα εγγραφούν ως άφιξη (με δαχτυλικά αποτυπώματα). Όπως μας λέει η Nicolini αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλοί να κόβουν με ξυραφάκια τα δάχτυλά τους. Το μέτρο αυτό έχει επίσης ως αποτέλεσμα την υπερβολική επιβάρυνση με μεταναστευτικές ροές των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου. Ο στόχος της είναι να ενώσει τις δυνάμεις του Νότου που υπόκειται σε μεταναστευτική πίεση ώστε να μοιράζονται τους πόρους και να πιέσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για μεταρρύθμιση της μεταναστευτικής κρίσης.
Κάτι που στη σημερινή Ευρώπη φαντάζει δύσκολο.
Γιώτα Χουλιάρα για το Geopolitics
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου